ارزيابي زيست فراهمي كلسيم در برخي از كربنات كلسيم هاي تجاري رايج در تغذيه جوجه هاي گوشتي

مقدمه و هدف: كلسيم موجود در جيره جوجه هاي گوشتي بر رشد، بازدهي خوراك، رشد استخوان، سلامت پا، عملكرد سيستم عصبي و ايمني بدن موثر است. تامين كلسيم به مقدار كافي براي رسيدن به عملكرد مطلوب در جوجه هاي گوشتي امري حياتي است. جهت تامين دقيق نياز طيور به كلسيم مي بايست از ميزان زيست فراهمي كلسيم موجود در مواد خوراكي و منابع كلسيم آگاهي داشت. از اين رو آزمايشي به منظور ارزيابي زيست فراهمي كلسيم برخي از كربنات كلسيم هاي تجاري و تاثير آن بر عملكرد و ويژگي هاي فيزيكي و شيميايي استخوان در جوجه هاي گوشتي انجام شد.مواد و روش ها: ابتدا چهار نمونه كربنات كلسيم تجاري كه بيشترين سهم توليد در ايران را داشتند تهيه و سپس مطابق روش هاي استاندارد مقادير كلسيم و عناصر سمي، و ميزان حلاليت در اسيد كلريدريك0.2 درصد تعيين شد. با توجه به شاخصه هاي اندازه گيري شده، دو كربنات كلسيم معدني با نام هاي تجاري اطلس و البرز كه حلاليت بيشتري داشتند انتخاب و ميزان زيست فراهمي كلسيم با استفاده از 180 قطعه جوجه نر گوشتي با روش منحني استاندارد برآورد شد. هر يك از جيره ها ي غذايي با 6 تكرار و 5 پرنده در هر تكرار به مدت دو هفته از 7 تا 21روزگي در اختيار جوجه ها قرار گرفت.يافته ها: نتايج نشان داد كه بين كربنات هاي كلسيم مورد آزمايش بالاترين ضريب حلاليت در اسيد را به ترتيب كربنات اطلس و كربنات البرز داشتند و مابقي كربنات ها از انحلال پذيري پايين تري برخوردار بودند (0/01 p). بالاترين ميزان كلسيم در كربنات اطلس (37/8%) و كربنات البرز (37/13%) بود. مابقي نمونه ها محتوي كلسيم كمتري  داشتند. كربنات هاي  اطلس و  البرز كمترين مقادير عناصر سمي را داشتند. كربنات كلسيم كلسي پيور به عنوان استاندارد استفاده شد. زيست فراهمي نسبي برآورد شده بر اساس وزن بدن براي كربنات اطلس، 99 درصد و براي كربنات البرز، 98/6 درصد بود. زيست فراهمي نسبي برآورد شده بر اساس ضريب تبديل غذايي براي كربنات اطلس ، 121/7 درصد و كربنات البرز ، 92/8 درصد بود. زيست فراهمي برآورد شده بر اساس خاكستر استخوان درشت ني در كربنات اطلس، 111/9 درصد و كربنات البرز، 106 درصد بود. زيست فراهمي نسبي برآورد شده بر اساس محتواي كلسيم استخوان درشت ني در كربنات اطلس  ، 101/4 درصد و براي كربنات البرز، 89/5 درصد بود. زيست فراهمي برآورد شده بر اساس استحكام استخوان در برابر شكستگي درشت ني در كربنات اطلس ، 108/9درصد و در كربنات البرز، 101/4 درصد بود.نتيجه گيري: نتايج نشان داد كه در كربنات هاي كلسيم اطلس و البرز به دليل حلاليت بيشتر و زيست فراهمي بالاي كلسيم، قابليت مصرف در جيره طيور به عنوان منبع كلسيم را دارند.