بررسي عوامل مؤثر بر موفقيت تعاوني ها در ايران: مطالعه‌اي فراتحليل

تعاوني ها مي توانند زمينۀ مناسب براي توسعه اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي در جامعه را فراهم كنند. با درنظرگرفتن فراواني و تنوع پژوهش‌هاي انجام‌شده در زمينۀ موفقيت تعاوني‌ها در ايران، انجام‌دادن تحقيقات تركيبي نظير فراتحليل در اين حوزه ضروري به نظر مي رسد. سؤال پژوهش حاضر اين است كه در تحقيقات انجام‌شده چه عواملي بر موفقيت تعاوني ها در جامعۀ ايران بيشترين تأثير را مي گذارند؟ اين پژوهش با روش فراتحليل انجام شده است. جامعۀ آماري تحقيق همۀ تحقيقات معتبر علمي (شامل مقالات، طرح هاي پژوهشي و پايان نامه) بودند كه در سال هاي 1380 تا 1399 با موضوع موفقيت تعاوني ها منتشر شدند. براساس معيارهاي ورود مطالعات به پژوهش و خروج از آن، 50 پژوهش انتخاب شدند و با نرم افزار جامع فراتحليلِ CMA2 تحليل شدند. يافته ها نشان داد در تحقيقات مرورشده، متغيرهاي مستقل در چهار دستۀ اجتماعي، اقتصادي، مديريتي و ساختاريقانوني قرار مي‌گيرند. در دستۀ اجتماعي، متغيرهاي اعتماد اجتماعي و مشاركت اعضا به‌ترتيب با اندازۀ اثر 0.66 و 0.43 بيشترين تأثير را بر موفقيت تعاوني ها مي گذارند. در دستۀ مديريتي، متغيرهاي روابط و همكاري تعاوني ها و همچنين سابقۀ اعضا و مديران به‌ترتيب با اندازۀ اثر 0.45 و 0.36 بيشترين تأثير را بر موفقيت تعاوني ها دارند. در دستۀ اقتصادي، متغير سرمايۀ تعاوني ها با اندازۀ اثر 0.33 بيشترين تأثير را بر موفقيت تعاوني ها دارد. بيشترين تأثير متغيرهاي دستۀ ساختاريقانوني عبارت است از: دانش و آگاهي دربارۀ تعاوني ها و عملكرد ادارۀ تعاون منطقه به‌ترتيب با اندازۀ اثر 0.49 و 0.40. مدل نهايي مستخرج از نتايج تحقيق نشان داد كه ابتدا عوامل ساختاريقانوني و سپس عوامل اجتماعي مي توانند نقش مهمي در عوامل مديريتي و اقتصادي و درنهايت موفقيت تعاوني ها داشته باشند.