تفسير مقارنه‌اي آيه 105 توبه از ديدگاه مفسران فريقين با تأكيد بر ديدگاه فخر رازي و علامه جوادي آملي

آيه 105 سوره توبه به صراحت از رؤيت اعمال توسط خداوند، رسول| و مؤمنان سخن مي‌گويد. در اصل رؤيت اعمال از ناحيه خداي متعال اختلافي ميان مفسران مشاهده نمي‌شود اما مسئله اصلي در بحث رؤيت پيامبر| و مؤمنان و همچنين مصداق «مؤمنين» در آيه است كه ميان مفسران، اختلاف‌نظر جدي وجود دارد. اين نوشتار پس از بررسي مقارنه‌اي ديدگاه مفسران خاصه و عامه و تحليل آن، به اين نتيجه رسيده است كه وجه مشترك تفسير اماميه و عامه اين است كه آيه در مقام تهديد و تشويق مخاطبان، همراه با رهاورد اخلاقي و تربيتي است و در وجه افتراق، ديدگاه اماميه، داراي مباني و تحليل است، بدين بيان كه با اعتقاد به عصمت پيامبران و امامان و بحث ولايت باطني به همراه ادله قرآني، روايي و عقلي، با تبيين رؤيت به شهود عرفاني امامان معصوم به عنوان مصاديق مؤمنان محذوري در تفسير آيه نيست؛ اما در تفاسير مفسران عامه در پاسخ به مسائل اصلي به علت عدم اعتقاد به مباني فوق، انسجام و تبيين منطقي مشاهده نمي‌شود و علي‌رغم تلاش برخي چون فخر رازي، پاسخ اقناع كننده‌اي يافت نمي‌شود و اغلب به صورت سطحي از تفسير آيه گذشته، تفسير قاطع و در خوري ارائه ننموده‌اند.