ملاحظات گيتي شناختي بر تفسير علامه طباطبايي پيرامون آيه كرامت

آيه 70 سوره اسراء از جمله آياتي است كه علامه طباطبايي از حيث گيتي‌شناسي بدان توجه كرده است. نظر به اينكه خواستگاه مباحث گيتي‌شناسي عمدتاً فلسفه است و قرآن و وحي نيز مباني ويژه‌اي در اين زمينه دارد، در خصوص منطق تفسيري ايشان در تفسير آيه كرامت، پرسش‌هايي ناظر به چيستي مبناي ايشان در تفسير اين آيه و ميزان انطباق آن با منطق حاكم بر قرآن و تفسيري يا تأويلي بودن مطالب ارائه شده از سوي ايشان مطرح است. علامه معتقد است اين آيه براي مقايسه موجودات عالم ماده، رتبه‌بندي آنها و در نهايت، اثبات برتري انسان بر موجودات مادي ديگر به علت برخورداري از عقل، نازل شده است. وي عقل را فصل مقوم ذات و ماهيت انسان و مميز او از ديگر موجودات دانسته و بر آن است كه اين خصوصيت موجب مي‌شود تا انسان پيرامون خود را تسخير و آفريننده كلام و صنعت باشد. تحقيق حاضر تلاش كرده با روش تحليل محتوا، ملاحظات و تأملاتي را بر نظرهاي وي اظهار كند كه عموماً برگرفته از ديدگاه وي در ضمن تفسير ديگر آيات است. اين مقاله مدعي است منشأ انتقادها و ملاحظات وارده، تسلط آراء فلسفه مشاء بر تأويل‌هاي تفسيرنما در خصوص مباحث گيتي‌شناسي و پذيرش اين آراء پيرامون قوا و ذاتيات نفوس ناسوتي و در رتبه‌بندي آنها در تفسير علامه از آيه كرامت است.