تحليل چندجانبه‏گرايي تجارت ايران براي استفادۀ بهينه از موقعيت ژئوپليتيك سازمان همكاري شانگهاي

در اين نوشتار در جهت پيوستن ايران به سازمان همكاري شانگهاي و با توجه به اهميت توسعۀ تجارت آن با كشورهاي عضو اين سازمان، چندجانبه‏گرايي تجارت ايران با ديگر اعضاي سازمان همكاري شانگهاي براي استفادۀ بهينه از موقعيت ژئوپليتيك اين سازمان در سال‌هاي 2017 تا 2020 را بررسي مي‌كنيم. بررسي‌ها را با استفاده از شاخص‌هاي درجۀ تشابه صادراتي فينگر و كرينين و شاخص كسينوس و همچنين مدل پانل ديتا با آثار تصادفي انجام مي‌دهيم. نتايج نشان مي‌دهد كه ضريب متغير فاصله، جمعيت و توليد ناخالص داخلي در هر دو الگو بي‌معني برآورد شده است. با توجه به نتايج به‌دست‌آمده از برآورد الگوها و همچنين آمارهاي دنياي واقعي كه هر دو استفاده‌نكردن از فرصت پيوستن به گروه شانگهاي و بهره‏‏برداري بهينه از موقعيت ژئوپليتيك آن را نشان مي‌دهد، اين پيشنهادهاي سياستي را توصيه مي‌كنيم: در نقشۀ تجارت ايران، بازنگري اساسي انجام شود و سبد تجاري ايران بر اساس مزاياي نزديكي، جمعيت و رشد اقتصادي كشورها هدف‏گذاري و ريل‏گذاري شود تا از عضويت در گروه شانگهاي براي توسعۀ تجارت ايران بهينه‏ترين استفاده شود. ايران بايد هرچه زودتر براي تكميل و استفادۀ مطلوب از راه‌گذر جنوب به شمال همت كند، زيرا بخش عمده‏اي از موقعيت ژئوپليتيك تجارت با سه كشور چين، هند و پاكستان مي‏تواند با تكميل اين طرح گسترش يابد و به‌ويژه تكميل طرح بندر چابهار مي‏تواند در اين مسير بسيار راهگشا باشد. ايران بايد با همۀ توانش در راستاي قرارگرفتن و استفادۀ بهينه در راستاي تحقق هدف‌هاي جادۀ ابريشم جديد يعني راه‌گذر اتصالي يك ‌كمربند، يك‌ راه قدم بردارد، زيرا اين طرح، مهم‌ترين فراطرح ژئوپليتيك تجاري در شرايط كنوني است.