تحول سازوكارهاي تنظيم‌كننده روابط اتحاديه اروپا با كشورهاي قفقاز جنوبي

جايگاه ژئوپليتيك و ژئواكونوميك منطقۀ قفقاز جنوبي، وجود منابع انرژي نفت‌وگاز، در مسير حمل‌ونقل بودن منطقه از نظر ارتباط‌دادن شمال‌جنوب و شرق‌‌غرب و نيز منازعه‌هاي حل‌نشده در اين منطقه موجب توجه بازيگران منطقه‌اي و بين‌المللي به منطقۀ قفقاز جنوبي شد. اتحاديۀ اروپا در دوران بعد از جنگ سرد مي‌خواست نقش خود به‌عنوان بازيگر بين‌المللي را تثبيت كند. همچنين در چارچوب گسترش اعضا، مرزهايش به قفقاز جنوبي نزديك شده بود. به‌تدريج روابط با كشورهاي قفقاز جنوبي را در پيش گرفت و سازوكارهاي تنظيم‌كنندۀ اين روابط را در ساختار نهادي و تصميم‌گيري خود تدوين كرد. در اين نوشتار به‌دنبال پاسخ اين پرسش هستيم كه اتحاديۀ اروپا در تنظيم روابط خود با كشورهاي قفقاز جنوبي از چه سازوكارهاي تنظيم‌كنندۀ روابط استفاده كرده و اين سازوكارها چگونه دچار تحول شده است؟ در پاسخ، اين فرضيه مطرح مي‌شود كه اتحاديۀ اروپا روابط خود با كشورهاي قفقاز را بر مبناي الزام‌هاي قدرت هنجاري تنظيم و به ‌موازات آن سازوكارهاي تنظيم‌كنندۀ دوجانبه و چندجانبه را طراحي و اجرا كرده است. براساس روش كيفي در چارچوب نظريۀ قدرت هنجاري موضوع را بررسي مي‌كنيم.يافته‌هاي اين نوشتار نشان مي‌دهد كه سازوكارهاي تنظيم‌كنندۀ روابط اتحاديۀ اروپا و كشورهاي قفقاز جنوبي در تأثير پيچيدگي‌هاي روابط منطقه‌اي و راهبردهاي متفاوت كشورهاي اين منطقه براي روابط با اتحاديۀ اروپا در پرتو واقعيت‌هاي عيني و منافع و خواسته‌هاي مختلف كشورهاي قفقاز جنوبي به‌تدريج از چندجانبه‌گرايي كل‌گرايانۀ فراگير مبتني بر رويكرد هنجاري به‌سوي دوجانبه‌گرايي متمايز مبتني بر واقع‌گرايي پيش رفته است.