چين، هند و نظم منطقه‌اي در آسياي مركزي: آزموني براي مديريت قدرت‌هاي بزرگ؟

منطقۀ آسياي مركزي از قرن‌هاي گذشته مورد توجه قدرت‌هاي بزرگ بوده و سبب رقابت ميان آن‌ها شده است. پس از پايان جنگ سرد نيز علاوه بر روسيه، كشورهايي مانند آمريكا، چين و هند در پي گسترش نفوذ خود در اين منطقه بوده‌اند. در اين فضا طبيعي است كه قدرت‌هاي بزرگ به‌عنوان يكي از عوامل مؤثر در نظم منطقه‌اي آسياي مركزي نقش داشته‌اند. با وجود اينكه رقابت آمريكا و روسيه در مناطق مختلف از جمله آسياي مركزي همواره مورد توجه پژوهشگران بوده، رقابت چين و هند كمتر مورد توجه قرار گرفته است. بنابراين هدف اصلي در اين نوشتار اين است كه نشان دهيم چين و هند چه نقشي در نظم منطقه‌اي آسياي مركزي دشته‌اند. رهيافت استفاده‌شده در اين نوشتار، الگوي «مديريت قدرت‌هاي بزرگ» و ارتباط آن با نظم منطقه‌اي است كه از مكتب انگليسي روابط بين‌الملل استخراج شده است. روش مورد استفاده در اين نوشتار، نوعي تبيين كاركردي است كه نقش يك عنصر (قدرت‌هاي بزرگ) در يك پديدۀ ويژه (نظم منطقه‌اي آسياي مركزي) را بررسي مي‌كنيم. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد چين و هند در گام اول با مديريت رقابت دوجانبۀ خود به‌طور كلي و در گام دوم با مهار مناقشات و رقابت‌هاي منطقه‌اي خود در آسياي مركزي به حفظ نظم منطقه‌اي در آسياي مركزي كمك كرده‌اند.