تأثير بنيان‌هاي ژئوپليتيكي سياست خارجي جمهوري ‌اسلامي ‌‌ايران نسبت به تركيه در اوراسيا

رقابت‌‌هاي قدرتي در سياست خارجي كشورها از ديرباز بر شكل‌‌گيري روابط ميان كشورها تأثير اساسي داشته است. در اين ميان بنيان‌‌هاي ژئوپليتيك از مهم‌ترين متغيرهاي مؤثر در شكل‌گيري ‌وروش سياست خارجي كشورهاست. اين بنيان‌ها واقعيت‌هايي هستند كه ماهيت جغرافيايي‌سياسي دارند و بر رفتار‌ سياسي، راهبردها، منافع و هدف‌هاي ‌ملي، امنيت ‌ملي، يكپارچگي سرزميني، بقا و موجوديت كشورها نيز تأثير مي‌گذارند. هم‌جواري جمهوري اسلامي ايران با مناطق ژئوپليتيكي و ژئواستراتژيكي متعدد از مهم‌ترين فرصت‌هاي مربوط با سياست خارجي است. ايران براي دستيابي به هدف‌ها و منافع ‌ملي در سياست‌ خارجي خود بايد بنيان‌هاي ژئوپليتيكي برگرفته از موقعيت‌ ژئوپليتيكي و ژئواستراتژي خود را به‌ويژه نسبت به همسايگانش در نظر بگيرد. در اين ميان، كشور تركيه به‌عنوان يكي از مهم‌ترين همسايگان و بازيگران ايران در منطقۀ اوراسيا براي دستيابي به هدف‌ها و منافع ‌ملي در سياست‌ خارجي خود ناچار به برقراري ارتباط در زمينه‌‌هاي مختلف با هم هستند. اين مسئله لزوم بررسي روابط دو كشور را نشان مي‌دهد. در اين نوشتار از روش تحليـل مقايـسه‌اي و از داده‌هاي كتابخانه‌اي و اسنادي استفاده مي‌كنيم. يافته‌‌هاي نوشتار نشان مي‌دهد متناسب با سياست‌هاي به‌كارگرفته شدۀ هر دو كشور در اين منطقه، جمهو‌ري ‌اسلامي ‌ايران با توجه به مؤلفه‌هاي ژئوپليتيكي كه عبارت‌اند از مؤلفه‌هاي اقتصادي، امنيتي، فرهنگي و زيرمجموعه‌هاي اين موارد براي دستيابي به منافع ملي بيشينه، روابطي از تعاملي تا رقابتي را نسبت به تركيه انتخاب كرده است.