واكاوي ابعاد اجتماعي بحران كوويد-19: مرور نظام‌مند مقاله‌هاي علمي-پژوهشي (1401-1399)

همه‌گيري كوويد-19، كيفيت زندگي افراد و همچنين عملكرد نهادهاي جامعه را براي مدت طولاني با مسائل فراواني مواجه ساخت. پژوهشگران ايراني دربارۀ آثار و پيامدهاي مختلف اين رخداد به كاوش پرداخته‌ و بخشي از دستاوردهاي خود را در مجلات علمي بازتاب داده‌اند. آگاهي از دستاوردهاي مساعي انجام‌شده، ازنظر علمي و كاربردي روشنگر خواهد بود. در اين راستا مي‌توان دو هدف را متصور شد؛ هدف نخست، شناسايي ويژگي‌هاي مقالات موجود از حيث مختصات نظري، روش‌شناختي و محتوايي و هدف دوم، شناسايي تأثيرات بحران كرونا بر جامعۀ ايران است. در تحليل اطلاعات برگرفته از مقالات منتخب، از مفهوم بحران سيلويا والبي به‌عنوان يك ابزار فكر بهره گرفته شده است. با اتكا به روش مرور نظام‌مند تحقيقات پيشين، 93 مقالۀ مرتبط با اين موضوع كه در مجلات علوم اجتماعي و جامعه‌شناسي كشور در بازۀ سال‌هاي 1399 تا 1401 منتشر شده بود، گزينش و بررسي شد. نتيجۀ تحليل‌ها حاكي از آن است كه بيشتر پژوهش‌ها در سطح خرد و با رويكردي توصيفي (39/8 درصد) و تبييني-پيامدي (35/9 درصد) به مطالعۀ كوويد 19 پرداخته‌اند. روان‌شناسي اجتماعي (19/2 درصد) و جامعه‌شناسي دين (14/1 درصد) بيش از حوزه‌هاي ديگر در مركز توجه پژوهشگران بوده است. همچنين بيشتر پژوهش‌ها (41/5 درصد) كوويد-19 را بحراني تلقي كرده‌اند كه شكل و صورت‌بندي اجتماعي را در برخي حوزه‌ها مانند دين‌داري، سبك‌هاي زندگي، الگوهاي فراغت، مراسم سوگواري و روش‌هاي آموزش، تغيير داده است. در پايان، پاره‌اي خلأهاي پژوهشي مربوط به مطالعۀ ابعاد اجتماعي كوويد-19 مطرح شده است.