بررسي قابليت جذب زيستي سرب به‌وسيله دو جاذب زيستي با منشاء آبزيان بر مبناي طرح باكس بنكن

با توجه به اهميت استفاده از جاذب‌هاي زيستي براي حذف يون‌هاي فلزي از پساب‌ها و اكوسيستم‌هاي آبي، در اين پژوهش پتانسيل استفاده از فلس دو گونه ماهي (قزل آلاي رنگين كمان، Oncorhynchus mykiss و ماهي سفيد، Rutilus kutum) به منظور كاهش غلظت سرب در محيط‌هاي آبي بر مبناي طرح باكس بنكن بررسي شد. تأثير برخي از پارامترهاي مهم (دوز جاذب زيستي، اندازه جاذب، زمان تماس، درجه حرارت، غلظت اوليه، pH و شوري) بر ظرفيت جذب سرب به‌وسيله جاذب‌ها نيز مورد بررسي قرار گرفت. از بين هفت فاكتور مورد مطالعه، تأثير غلظت اوليه، pH و دوز جاذب، بر غلظت سرب جذب شده به‌وسيله دو جاذب معني‌دار بود (0.05 P)، اما درجه حرارت و اندازه جاذب تأثير معني‌داري بر جذب سرب به‌وسيله جاذب‌ها نداشتند. غلظت اوليه مؤثرترين متغير مستقل محسوب ‌شد (با تأثير مثبت). حداكثر ظرفيت جذب سرب به‌وسيله دو جاذب با ظرفيت جذب اين عنصر به‌وسيله ساير جاذب‌هاي داراي منشاء آبزيان، بررسي شده از سوي ساير محققين، قابل مقايسه بود. حداكثر ظرفيت جذب سرب در فلس ماهي قزل‌آلا بيشتر از فلس ماهي سفيد بود. مشخصات جاذب‌هاي زيستي قبل و بعد از جذب با استفاده SEM (Scanning Electron Microscopy)، EDX (Energy Dispersive X-ray)، XRF (X- Ray Fluorescence)، FTIR (Fourier Transform Infrared) بررسي شد. غلظت يون‌هاي سرب با استفاده از AAS (Atomic Absorption Spectrometer) اندازه‌گيري گرديد. آناليزهاي SEM-EDX و XRF به‌وضوح وجود يون‌هاي سرب را در سطوح هر دو جاذب زيستي پس از آزمايش‌هاي جذب نشان داد. نتايج FTIR نشان داد كه دو جاذب زيستي از گروه‌هاي عاملي مختلف تشكيل شده‌اند كه احتمالاً نقش قابل‌توجهي در ظرفيت جذب سرب به‌وسيله آنها وجود دارد.