مطالعه تنوع ژنتيك پيش‌‌مولدين ماهي قزل‌‌آلاي رنگين‌‌كمان (Oncorhynchus mykiss) پرورشي مزارع منتخب استان آذربايجان غربي با استفاده از روش ريزماهواره

با توجه به اهميت ارزيابي تنوع و ساختار ژنتيك جمعيت در مديريت و انتخاب كارا ترين مولدين براي تكثير، تنوع ژنتيك پيش مولدين ماهي قزل آلاي رنگين كمان (Oncorhynchus mykiss) پرورشي مزارع منتخب استان آذربايجان غربي (1، 2 و 3) با استفاده از هفت جفت آغازگر ريز ماهواره مورد مطالعه قرار گرفت. بدين منظور از 50 عدد پيش مولد هر مزرعه نمونه برداري و DNA ژنومي با استفاده از روش استات آمونيوم استخراج گرديد. براي مشاهده آلل ها و تعيين اندازه آنها از الكتروفورز عمودي ژل پلي اكريل آميد 6% و رنگ آميزي نيترات نقره استفاده شد. محاسبات مربوطه با استفاده از نرم افزارهاي Excel،INTAS GEL DOC  و Pop Gene صورت پذيرفت. بر اساس نتايج، بيشترين تعداد آلل واقعي (7.71) و مقدار هتروزايگوسيتي مشاهده شده (0.12±0.46) در ماهيان مزرعه (3) و كمترين تعداد آلل واقعي (0.01±5.29) و مقدار هتروزايگوسيتي مشاهده شده (0.08±0.34) در ماهيان مزرعه (2) مشاهده شد. بيشترين ميزان فاصله ژنتيك (0.07) و كمترين ميزان شباهت ژنتيك (0.93) بين ماهيان مزارع (3 و 2) و كمترين ميزان فاصله ژنتيك (0.02) و بيشترين ميزان شباهت ژنتيك (0.98) بين ماهيان مزارع (2 و 1) محاسبه شد. بيشترين مقدار تمايز ژنتيك (0.077) بين ماهيان مزارع (3 و 1) و كمترين مقدار آن ( 0.034) بين ماهيان مزارع (2 و 1) به دست آمد. نتايج آناليز واريانس مولكولي نشان دهنده ي وجود اختلاف تنوع ژنتيك معني دار بين ماهيان مزارع مورد مطالعه بود (0.001 p). نتايج حاصل از آزمون FST نشان داد كه تمايز ژنتيك بين جمعيت هاي پرورشي موجود در اين مطالعه در سطح متوسطي قرار داشت كه بيانگر جابجايي مولدين بين جمعيت هاي مختلف در گذشته نزديك يا استفاده از يك جمعيت مرجع و مولدين با ذخيره ژني مشابه در يك دوره تكثير مشخص در بين مزارع مورد مطالعه مي باشد. يافته هاي اين مطالعه بيان مي كند كه احتمالاً اختلاط بالاي جمعيت ها با يكديگر و عواملي چون به گزيني و سياست هاي جاري هر مزرعه منجر به كاهش تنوع ژنتيك و تمايز بين جمعيت ها شده است. نتايج اين مطالعه مي تواند در راستاي مديريت ذخاير پرورشي و برنامه هاي اصلاح نژادي اين گونه مهم تجاري مورد استفاده قرار گيرد.