بررسي اثر بازتواني قلبي بر عملكرد اندوتليال در بيماران سيگاري مبتلا به بيماري ايسكميك قلب

زمينه و هدف: سيگار كشيدن خطر بروز حوادث قلبي را در بيماران مبتلا به بيماري عروق كرونر افزايش مي‌دهد. از اين‌رو، ارزيابي اثرات بازتواني قلبي مبتني بر ورزش بر عملكرد اندوتليال در بيماران سيگاري و همچنين بررسي ظرفيت عملكردي در اين بيماران ضروري مي‌باشد. روش بررسي: اين مطالعه كارآزمايي باليني تصادفي بر روي 56 بيمار سيگاري غيرديابتي با سابقه مداخله عروق كرونر از طريق پوست يا باي‌پس عروق كرونر در خرداد تا شهريور 1394 در بيمارستان امام‌خميني اهواز انجام شد. براساس بازتواني قلبي، بيماران به دو گروه مداخله و كنترل تقسيم شدند. پيش از بازتواني، قندخون ناشتا، پروفايل ليپيدي (ليپوپروتيين با چگالي كم، ليپوپروتيين با چگالي بالا، تري‌گليسريد و كلسترول توتال) و (Ankle brachial index (ABI جهت بررسي عملكرد اندوتليال اندازه‌گيري شدند. همچنين، Metabolic equivalents (METs) براساس پرسشنامه Duke activity status index اندازه‌گيري شدند. پس از گذراندن 24 جلسه بازتواني (در طول مدت دو ماه و به‌صورت هر هفته سه جلسه يك ساعته)، مقادير فوق مجدداً چك و با مقادير اوليه مقايسه شدند.يافته‌ها: ميانگين سني افراد در گروه بازتواني قلبي و گروه شاهد به‌ترتيب 61/18 و 52/32 بود. پيش از انجام مداخله در هيچيك از متغيرهاي ABI، BMI، فشارخون سيستوليك و دياستوليك، LDL، تري‌گليسريد، كلسترول تام و قندخون ناشتا تفاوت معناداري ميان دو گروه مشاهده نشد و تنها تفاوت معنادار مشاهده شده ميان دو گروه در ميزان HDL و MET ديده شد. پس از بازتواني قلبي، ميانگين ميزان تغييرات ABI با تمرينات ورزشي به‌طور ميانگين در نيمه راست بدن 0/078+ و در نيمه چپ بدن 0/084+ بود كه در گروه شاهد اين مقادير به‌ترتيب 0/002 و 0/003 بود (0/001=P). ميزان تغييرات در افزايش METs و نيز كاهش شاخص توده بدني، فشارخون سيستولي و دياستولي در گروه بازتواني نسبت به گروه شاهد از لحاظ آماري معنادار بود. افزون‌براين، تغيير معناداري در قند خون ناشتا و پروفايل ليپيدي ميان گروه‌ها وجود نداشت.نتيجه‌گيري: دو ماه بازتواني قلبي با تمرينات ورزشي منظم با بهبود ميزان ABI به‌عنوان شاخصي براي عملكرد اندوتليال و پيش‌آگهي بيماري‌هاي قلبي - عروقي و نيز بهبود ظرفيت عملكردي قلبي (افزايش شاخص METs) در ميان بيماران سيگاري همراه است.