تاثير تغييركاربري اراضي بر تغييرات دبي و رسوب حوضه ي آبريز اوجان‌چاي با استفاده از مدل SWATدر حوضه ي آبريز اوجان‌چاي

تغييرات كاربري اراضي يكي از عامل هاي مهم در تغيير جريان هيدرولوژيك، فرسايش حوضه و انهدام تنوع زيستي است. به همين دليل آگاهي ازميزان اثر تغييرات كاربري اراضي بر روي دبي و بار معلق يك ضرورت اجتناب ناپذير است. هدف اصلي اين پژوهش،آزمون كارايي مدل و قابليت استفاده از آن به عنوان شبيه سازي روند تغييرات كاربري اراضي بر دبي و رسوب از مدل ارزيابي آب و خاك (SWAT) و برنامه SUFI2 مي باشد. شبيه سازي مدل براي مدت 29 سال از سال 1987الي 2015 انجام شد، چهار شاخص آماري ، r_factor ،P_factor نش-ساتكليف (NS) و ضريب تبيين (R2)، نسبت خطاي مجذور ريشه مربعات به انحراف معيار (RSR) و درصد اريبي (PBIAS) به صورت ماهانه براي ارزيابي مدل انتخاب شدند. دقت شبيه سازي ماهانه با استفاده شاخص ارزيابي NSدر مرحله واسنجي و اعتبارسنجي براي دبي و بار معلق به ترتيب معادل 0.65 و 0.49 مي باشد. كه با توجه به دامنه هاي تفسيري مورد استفاده در تحقيقات گذشته، قابل قبول ارزيابي شد و حاكي از كارايي رضايت بخش مدل SWAT در شبيه سازي مولفه هاي تأثير تغييرات كاربري بر رسوب و دبي است. براي اثر تغييرات كاربري اراضي بر مقدار رواناب و رسوب تمام ورودي هاي مدل به غير از كاربري اراضي ثابت فرض شد و نتايج نشان داد كه تغييرات كاربري اراضي از سال ۱۹۸۷ تا ۲۰۱۵ موجب افزايش ارتفاع رواناب سطحي به ميزان ۱/۱۵ ميلي متر و افزايش غلظت رسوب به ميزان ۱/۵ تن در هكتار در سال شده است. شيوه هاي بهره برداري ،اراضي تخريب مناطق مرتعي بر جريان آب شدت فرسايش و توليد رسوب اثر گذاشته و به همين دليل آگاهي از ميزان اثر تغييرات كاربري اراضي بر روي دبي و رسوب در اين منطقه يك ضرورت اجتناب ناپذير است تا در آينده از نتايج پژوهش حاضر در جهت بهبود شرايط بررسي فعلي منطقه بهره برد.