منشايابي فلزات سنگين در كل ذرات معلق با مدل تعيين سهم UNMIX در منطقه 21 تهران

زمينه و هدف: شهر تهران به دليل استقرار انواع منابع فلزات سنگين، همواره در معرض پيامدهاي نامطلوب قرار دارد. بنابراين هدف از پژوهش حاضر شناسايي انواع فلزات سنگين موجود در ذرات معلق هوا و منشايابي فلزات سنگين در منطقه 21 تهران است. روش بررسي: طبق استاندارد EAP 5 ايستگاه از منطقه 21 تهران جهت نمونه‌برداري انتخاب شد. با روش ASTM4096 و با استفاده از پمپ نمونه‌برداري حجم بالا 50 نمونه از كل ذرات معلق هوا برداشت شد. نمونه‌ها به آزمايشگاه منتقل‌ شده و سنجش غلظت فلزات سنگين با دستگاه ICP-OES انجام شد. براي شناسايي منابع فلزات سنگين از مدل منشايابي UNMIX استفاده شد. يافته‌ها: ميانگين غلظت فلزات سنگين در سال 1400 به ترتيب روند كاهشي شامل Li Ti W Pb Sr Mg Fe Zn Cr Al است. نتايج مدل تعيين سهم نشان مي‌دهد كه سه منبع اصلي در توزيع فلزات سنگين هوا در منطقه 21 نقش داشته كه با توجه به غلظت فلزات سنگين هوا در پايگاه اطلاعات SPECIATE نقش منابع وسايل نقليه سبك 47 درصد، ذرات رسوب شده در خيابان 34 درصد و فرودگاه 18 درصد تعيين شد. نتيجه‌گيري: منبع وسايل نقليه سبك بيشترين سهم انتشار و عنصر آلومينيوم بيشترين غلظت را در بين فلزات سنگين منطقه 21 دارد. بنابراين مدل منشايابي UNMIX مي‌تواند عناصر شاخص و منابع اولويت‌دار را جهت كنترل آلاينده‌ها به درستي تعيين نمايد.