مروري سيستماتيك بر توليدات علمي نمايه‌شده در پايگاه اسكوپوس در حوزه مسكن موقت پس از سانحه با تمركز بر حوزه معماري

مسكن موقت پس از سانحه يكي از چالش‌هاي آمادگي در برابر سوانح در هر كشور است؛ چراكه، نياز اساسي به مسكن موقت پايدار، مقرون‌به‌صرفه و كارآمد وجود دارد. ازاين‌رو پژوهش حاضر با هدف ارزيابي توليدات علمي حوزه مسكن موقت پس از سانحه با تمركز بر حوزه معماري و با استفاده از روش علم‌سنجي و تحليل محتوا، تكنيك بررسي سيستماتيك و هم‌رخدادي واژگان كليدي انجام شد. جستجو بر اساس منابع پايگاه‌هاي اطلاعاتي «اسكوپوس»، «ساينس‌دايركت» و «گوگل اسكولار» انجام گرفت. پس از بازبيني تمامي 176 منبع به‌دست‌آمده توسط مرور سيستماتيك، 71 منبع با متن كامل وارد مرحله ارزيابي شدند. مصورسازي و ترسيم نقشه‌هاي حاصل از اتصال داده‌هاي مستخرج از پايگاه‌ها، نقشه‌هاي حاصل از همكاري نويسندگان و هم‌تأليفي كشورها با بهره‌گيري از نرم‌افزار «وي.او.اس.ويوئر» خوشه‌بندي و ترسيم شدند. يافته‌هاي حاصل از نقشه هم‌رخدادي واژگان كليدي، درمجموع 4 خوشه را در اين حوزه شناسايي نمودند كه واژگان «مديريت بحران»، «سوانح طبيعي»، «توسعه پايدار»، «زلزله»، «تصميم‌گيري» جزء واژگان پرتكرار و واژگاني نظير «آسيب‌پذيري»، «برنامه‌هاي مسكن»، «بهره‌وري انرژي»، «طراحي» و «تحقيق رفتاري» در زمره واژگان با بسامد پايين بودند. مجلات برتر با بيشترين انتشار در حوزه فعاليت مسكن موقت پس‌ از سانحه از ابعاد مختلفي همچون تعداد انتشار، درجه تأثيرگذاري هر مجله، رتبه مجلات در نظام رتبه‌بندي سايمگو در سال 2020 و شاخص هرش موردبررسي قرار گرفتند. كشورهاي «آمريكا»، «اسپانيا»، «ايتاليا»، «تركيه» و «ايران» بيشترين تعداد انتشار را داشتند. عوامل اجتماعي، اقتصادي و زيست‌محيطي با درصد فراواني 30%، 24% و 22% بيشترين عوامل بررسي‌شده در ميان توليدات علمي بودند. بيشترين رويكردهاي به‌كاررفته، رويكرد مديريتي و تكنيكي با درصد توزيع 54.41% و 32.83% بودند. يافته‌هاي اين پژوهش علاوه بر نشان دادن نقش كم‌رنگ معماران در فرايند مسكن موقت، بر لزوم پرداخت به حوزه طراحي، دانش برنامه‌‌ريزي، علوم رفتاري و بهينه‌سازي انرژي در ايران و سطوح جهاني و آغاز توليدات علمي براي معماران و شهرسازان در مطالعات آتي در برنامه‌ريزي‌هاي مديريت بحران تأكيد مي‌نمايند.