ارزيابي سطح سلامت مناطق مسكوني بر پايه طب سنتي؛ مطالعه موردي: شهر كاشان

اين پژوهش در جهت پاسخ به اين پرسش انجام شده كه عوامل مؤثر بر سلامت سكونتگاه‌ هاي شهري بر پايه طب سنتي كدام‌اند؟ و با موردكاوي به اين پرسش‌ها نيز پاسخ مي‌دهد كه آيا سكونتگاه‌هاي كاشان با معيارهاي مورد تأكيد طب سنتي همخواني دارد؟ كدام مناطق شهري كاشان براي مكان‌گزيني مسكن سلامت‌بخش مناسب هستند؟ هدف اين پژوهش تعيين سطح سلامت مناطق مسكوني در شهر كاشان بر پايه شناخت بستر اقليمي، طبيعي و مصنوعي با تكيه بر نتايج مستندات طب سنتي و نيز ارائه نمونه‌اي از شيوه مطالعات كاربردي در مقياس شهري براي دستيابي به مناطق مسكوني سلامت‌محور است. پژوهش از نوع پژوهش موردكاوي در شهر كاشان بوده كه با شيوه توصيفي و تحليلي انجام شده است. بر پايه يافته‌ها، طب سنتي براي مكان‌گزيني سكونتگاه‌هاي شهري، شناخت عواملي همچون اقليم شامل عرض جغرافيايي، پستي و بلندي، بادها، جنس زمين، معادن، آب‌هاي طبيعي موجود و نحوه سامان‌دهي بناها براي سازگاري با اقليم (به‌عنوان بستر طبيعي و مصنوعي) و ويژگي‌هاي ساكنان شهر را لازم مي‌شمرد. براي تعيين سطح سلامت مناطق مسكوني، نخست بايد شرايط اقليمي، عوارض طبيعي و مصنوعي شهر و سالم بودن هوا بررسي شده و سپس كارآمدي ساختار بلوك‌هاي مسكوني ارزيابي و راهكارهاي سلامت‌بخش محل سكونت پيشنهاد شود. مهم‌ترين عوامل محيطي كاهنده سطح سلامت مناطق مسكوني كاشان، هواي گرم‌وخشك در فصول گرم، ريزگردها در بهار و تابستان، آلاينده‌ها در پاييز و زمستان و ساختار برون‌گراي واحدهاي مسكوني و گشودگي تك سويه بلوك‌هاي مسكوني هستند. راهكارهاي سلامت‌بخش مناطق مسكوني عبارت‌اند از: انطباق ساختار گذرهاي شهري بر گذر آب‌هاي سطحي، سويابي بلوك‌هاي مسكوني بر پايه بهره‌گيري از شرايط سلامت‌بخش باد و آفتاب، مركزيت فضاي باز در ساختار عرصه و اعيان بلوك‌هاي مسكوني براي كاهش گشودگي‌هاي بيروني و مصونيت از هواي خشك و آلوده. نتايج تحليل‌ها گوياي آن است كه بالاترين سطح سلامت در شهر كاشان بر پايه مجموع عوامل كالبدي در معماري و شهرسازي، در بافت سنتي و حوزه باغات دشت فين و پايين‌ترين سطح آن در بافت جنوب‌شرقي شهر است. در كل سطح سلامت در معماري و شهرسازي كاشان ميانه مايل به سلامت است.