بررسي تكانه‌هاي بخشهاي واقعي اقتصاد بر شاخص رفاه اقتصادي در ايران

مقدمه: رفاه اقتصادي و اجتماعي ازجمله اهداف كلان اقتصادي در مسير توسعه پايدار است. عوامل مختلف اقتصادي بر رفاه مؤثر هستند كه در اين ميان متغيرهاي بخش واقعي اقتصاد تأثير انكارناپذيري بر رفاه دارند. روش: تحقيق حاضر با استفاده از الگوي خودرگرسيون برداري به بررسي تأثير شوكهاي بخش واقعي اقتصاد بر شاخص رفاه اجتماعي در ايران در طول دوره 2019-1980 پرداخته است. بدين منظور از شاخصهاي رفاه اجتماعي مطلوبيت‌گرا و آمارتياسن استفاده شد. يافته‌ها: شاخص رفاه آمارتياسن به شوكهاي رشد بهره‌وري كل عوامل توليد در دوره اول عكس‌العمل سريع نشان مي‌دهد كه با گذشت زمان از بين مي‌رود. اما شاخص رفاه مطلوبيت‌گرا در دوره اول عكس‌العمل مثبت نشان مي‌دهد و از دوره پنجم منفي مي‌شود. شاخص رفاه آمارتياسن به شوكهاي توليد ناخالص داخلي سرانه حقيقي در دوره اول عكس‌العمل مثبت و سريع نشان مي‌دهد و از دوره هفتم عكس‌العمل آن منفي مي‌شود. اما شاخص رفاه مطلوبيت‌گرا در دوره اول عكس‌العمل مثبت نشان مي‌دهد كه از دوره دوم منفي مي‌شود. شاخص رفاه آمارتياسن به شوكهاي درآمد نفتي عكس‌العمل منفي و ضعيف نشان مي‌دهد. اما عكس‌العمل شاخص مطلوبيت‌گرا در بلندمدت مثبت جزئي پايدار است. شاخص رفاه آمارتياسن و مطلوبيت‌گرا به شوكهاي اشتغال از در بلندمدت عكس‌العمل مثبت دارند. بحث: در ايران اشتغال باعث افزايش رفاه اجتماعي مي‌شود، اما در بلندمدت درآمدهاي نفتي، توليد ناخالص داخلي سرانه و رشد بهره‌وري كل عوامل توليد باعث كاهش رفاه اجتماعي شده است. بنابراين اشتغال مناسبت‌ترين عامل براي افزايش رفاه است.