عوامل كنترل‌ كننده كانه‌ زايي روي و سرب در ناحيه تنگ‌ دزدان (شمال‌ شرق فريدون‌ شهر- استان اصفهان)

ناحيه تنگ‌دزدان در غرب استان اصفهان و در 25 كيلومتري شمال‌‌شرق فريدون‌شهر واقع‌شده است. از ديدگاه زمين‌شناسي ساختاري، اين ناحيه در زون سنندج- سيرجان قرار دارد. واحدهاي سنگي موجود شامل ولكانيك‌هاي ‌سبزرنگ، ماسه‌سنگ ‌آهكي، آهك تا آهك دولوميتي، كنگلومرا و آهك‌هاي ماسه‌اي و آبرفت‌هاي عهد حاضر هستند. توالي سنگي موجود به همراه كانه‌زايي روي و سرب تحت‌تأثير پديده‌هاي زمين‌ساختي، به صورت راندگي و تشكيل چين‌خوردگي‌هاي باز و درزه‌ها و شكستگي قرار گرفته‌اند. ساختمان‌هاي اصلي زمين‌شناسي شامل صفحه‌هاي راندگي است كه پولك‌هايي از واحدهاي سنگي ژوراسيك و كرتاسه را از شمال‌شرق به سمت جنوب‌غرب بر روي همديگر رانده است. ساخت‌هاي چين‌خوردگي در اندازه‌هاي بسيار كوچك و متراكم و اغلب مرتبط با گسل‌ها، واحدهاي سنگي منطقه، به ويژه سنگ‌هاي نازك لايه آهكي را تحت‌تأثير قرار‌ داده است. بررسي‌هاي زمين‌ساختي نشان‌دهنده تأثير دو گسل عرضي با روند شمال‌شرقي- جنوب‌غربي و يك زون گسله متمركز در داخل سنگ‌هاي دولوميتي در روند كانه‌زايي است. كانه‌زايي روي و سرب در پهنه‌هاي كششي مرتبط با اين سامانه گسترش بيشتري نشان مي‌دهد. بررسي‌هاي كانه‌زايي، زمين‌شيمي و ميكروسكوپ الكتروني نشان‌دهنده حضور كالامين و مقدار كمي زينسين دولوميت است. واحد سنگي آهك تا آهك دولوميتي ميزبان كاني‌سازي روي و سرب بوده و متشكل از عدسي‌ها، رگه و رگچه‌هايي از كانه‌هاي غيرسولفيدي همانند اسميت‌زونيت، همي‌مورفيت، سروزيت و باريت و نيز كانه‌هاي سولفيدي مانند اسفالريت و گالن است. پديده دولوميتي‌شدن در اثر تأثير سيالات گرمابي اسيدي باعث دگرساني سنگ ديواره كربناتي شده است. عامل ساختاري، دليل اصلي تشكيل اين نوع دولوميت و جانشيني منيزيم توسط روي است.