كليدواژه :
MRI عملكردي , قشر مغز , ارزيابي قبل از جراحي , تصويربرداري , تومور مغزي , اپيلپسي , تشنج , غير تهاجمي , تكلم , زبان فارسي
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: تعيين نواحي حساس مغزي مرتبط با فعاليت هاي حركتي، زباني و حافظه با استفاده از روش هاي تصويربرداري پيشرفته از قبيل fMRI اهميت به سزايي در جلوگيري از آسيب به اين نواحي در حين عمل جراحي مغز دارد. بسياري گزارش ها در استفاده از اين روش در تعيين نواحي فوق در آزمودني هاي سالم و بيمار متكلم به زبان هاي گوناگون وجود دارد. براي به كارگيري دقيق تر و قابل اعتماد تر fMRI به عنوان نقشه عملكردي قبل از جراحي، بايد آزمون هاي مرتبط بر روي جمعيت مورد مطالعه بسته به زبان مورد تكلم ، فرهنگ و سطح توانايي ذهني افراد تهيه و اجرا شود. روش كار: اين مطالعه به صورت Case Series طراحي شده است.. نتايج آزمون هاي متفاوت در دو گروه با كمك روش group analysis انجام شد و ابتدا پروتكل بهينه در افراد سالم مشخص شد. سپس نتايج در بيماران دچار ضايعات مغزي نيز مشخص و براي هر آزمودني پرسشنامه اي پر شد و نتايج آزمون هاي متفاوت از نظر آماري مورد مقايسه قرار گرفت. ما در اين مطالعه روش تصويربرداريfMRI را براي آزمون هاي حركتي و تكلمي ابتدا بر روي افراد سالم (40 نفر) و سپس برروي بيماران داراي ضايعات مغزي كانديداي جراحي (40 نفر) اجرا كرده و ميزان موفقيت آن را در تعيين نواحي حساس مغزي سنجيده ايم . هر آزمودني بسته اي مشتمل بر چند آزمون متفاوت را در هر گروه انجام داده و در نهايت مناسب ترين آزمون ها معرفي شدند. سرانجام تشخيص هاي نواحي حساس، مغزي برحسب گروه ها با آزمون دقيق فيشر مورد قضاوت آماري قرار گرفت. يافته ها: از بين آزمون هاي مرتبط با زبان آزمون ساختن كلمات، آزمون ساخت كلمه بهترين لوكاليزاسيون ناحيه حركتي تكلم را در لوب فرونتال تحتاني در ناحيه بروكا ايجاد كرد. تواناييfMRI در لوكاليزاسيون نواحي مرتبط با فرآيند تكلم در اين مطالعه در افراد سالم 100درصد و در بيماران 85 درصد ارزيابي است. در مورد آزمون هاي حركتي در هر دو گروه در 100درصد افراد نتيجه مناسب و قابل تفسير به دست آمد (0/01 P-value). نتيجه گيري: به نظر مي رسد fMRIبه عنوان يك روش غير تهاجمي نقشه برداري از مغز مي تواند نواحي حساس مغزي مرتبط با حركت و تكلم در زبان فارسي را مشخص كند. همچنين اين روش قبل از جراحي ضايعات مغزي به ويژه ضايعاتي كه نزديك نواحي حساس مغز مثل قشر حركتي يا نواحي مرتبط با تكلم هستند مي تواند استفاده شود. به كارگيري نتايجFMRI در ارزيابي قبل جراحي مي تواند ميزان آسيب به نواحي حساس مغزي را كاهش داده و جراحي را در هدف خارج سازي هرچه بيشتر تومور با آسيب هرچه كمتر به نواحي سالم مغزي ياري برساند.
