بررسي تطبيقي جايگاه كودك در دو رويكرد آموزشي «تربيت شـهروند آينده» و «تربيت شـهروند كنش‌گر»: دوراهي آموزش شهروندي در دوره‌كودكي

در تربيت كودكان عموما ديدگاهي آينده‌نگر غالب است كه دوران‌كودكي را مقدمه‌اي براي دست‌يابي به بزرگسالي ايده‌آل مي‌داند. اين ديدگاه در آموزش‌شهروندي، كودك را به مثابه شـهروندي براي آينده و دوران‌كودكي را به سان مرحله‌اي براي تبديل‌شدنِ كودكان به شـهرونداني مي‌بيند كه تنها در دوره بزرگسالي مي‌توانند وارد جامعه شده و فعالانه به كنش بپردازند. به ‌نظر مي‌رسد براي آموزش‌شهروندي، با توجه به نظام حاكم بر تعليم‌وتربيت هر جامعه، دو رويكرد كلي قابل تصور است؛ رويكرد محافظه‌كارانه و رويكرد فعال يا پيشرفت‌گرا. در اين پژوهش با بهره‌گيري از تحليل تأملي كوشيده‌ايم جايگاه كودك را در هريك از اين دو رويكردها بررسي‌كرده و نيز اهداف اين دو رويكرد را تحليل كنيم. در آنچه بدست آمد، دو جايگاه براي كودك مطرح است؛ يكي جايگاه منفعل كه با تمركز اهداف بر آينده، كودك را شهروندي براي بزرگسالي (شهروند آينده) تربيت‌مي‌كند و دوم جايگاه فعال كه اهدافش متمركز بر توانمند ساختن كودك براي حضور و كنش فعال در جامعه است. با توجه به يافته‌هاي اين بررسي تطبيقي، در ادامه‌ي پژوهش، رويكردي زيست‌جهاني به شهروندي كودك بررسي شد كه با نگاهي به مشاركت و شايستگي اجتماعي، امكان شهروندي واقعي كودك به مثابه كنش‌گر اجتماعي را در نظر گرفته است.