بررسي سبك فكري مولانا پيرامون آداب نيايش و دعا (با رويكرد قاعده گريزي)

زمينه و هدف: مثنوي مولانا جلال‌الدين محمد بلخي يكي از آثار سترگ عرفاني است كه با زيرساختي وحياني و عرفاني، آموزه هاي بسياري را در اختيار سالكان طريقت قرار ميدهد. مولانا با ذوق ادبي و عرفاني خود بسياري از جوانب ظاهري و معنايي آيات قرآن كريم از جمله آداب دعا و نيايش را در مثنوي مورد توجه قرار داده است. روش مطالعه: يافته هاي اين پژوهش بشيوۀ توصيفي - تحليلي و بر مبناي سند كاري و مقايسۀ تطبيقي بين مسئلۀ دعا در قرآن كريم و مثنوي مولانا صورت گرفته است. در آغاز اين تحقيق مباني نظري مورد توجه قرار گرفته است، سپس نمونه هاي مناجات و دعا در مثنوي در بررسي تطبيقي با قرآن كريم تحليل و واكاوي شده ‌است. يافته ها: دعا و نيايش و وابسته ها و متعلقات مفهومي آن در انديشۀ مولانا و در منظومۀ فكري وي در مثنوي معنوي به نسبت شرايط و مراتب وجودي افراد، مظاهر و نمود گوناگون مييابد. اين نمودها در ساختار شالوده گريز ذهن مولانا، در ظاهر متفاوت اما در باطن معاني واحدي دارند و آن هم تنها تقرّب به حق است. نتيجه گيري: در انديشۀ مولانا در مسئلۀ دعا و نيايش هم بايد آدابدان بود و هم آداب گريز؛ ازاينرو آداب دعا يكي از مهمترين ژرفساختهاي معنايي در مثنوي است كه بسترساز نگرش شالوده شكنانۀ مولاناست.