كاربست رويكرد ادبيات اقليت ژيل دلوز بر رمان «جاي خالي سلوچ» محمود دولت آبادي

زمينه و هدف: ادبيات اقليت در جهان معاصر توجه بسياري را به خود جلب كرده است. ژيل دلوز، تئورسين اين ايده در قرن اخير، با ادبيات اقليت بسياري از شخصيتها را در علومي چون فلسفه، ادبيات، روانشناسي و زبانشناسي بسوي خود كشانده است. او پس از مطالعۀ عميق آراي ماركس و فرويد همراه با ديدگاههاي نيچه، به نوشتن آثار و ارائۀ تئوريهايي روي آورد كه نگاه منتقدان و نويسندگان را به ادبيات و جامعه شناسي تحت تأثير قرار داد. طرح ادبيات اقليت از سوي او و دوستش گتاري، انقلابي در ديدگاه و نگرش اهالي هنر و ادبيات بوجود آورد. دلوز از بزرگترين فيلسوفان معاصر و از جمله متفكراني است كه در زمينۀ ادبيات اقليت مطالعات قابل توجهي داشته است. «اقليت شدن» در حقيقت عبور از قيدوبندهايي است كه ادبيات را در خود محبوس كرده است و ما را به روشهاي تازه و متفاوتي از انديشيدن دعوت ميكند تا با قلمروزداييها، قلمروهاي متعارف را ازميان بردارد و به صيرورت برسد. مقصود از شدن يا صيرورت، رهگذرهايي است كه يك مفهوم حتي زبان در آنها به دگرديسي ميرسد. «شدن» در ديدگاه دلوز نقش محوري دارد. هدف اين پژوهش واكاوي و شناخت اين نظريه در رمان «جاي خالي سلوچ» ميباشد. روش مطالعه: اين جستار به روش توصيفي _تحليلي انجام شده است. محدوده و جامعۀ مورد مطالعه، رمان جاي خالي سلوچ اثر محمود دولت آبادي است. يافته ها: شخصيتها، اعمال و كنشها و واكنشهاي آنها بويژه در «مرگان» كه شخصيت قطبي در رمان دارد، از ابتدا تا انتهاي داستان با ابزاري چون ميل، صيرورت، نفي و بازفعالسازي بررسي و مشخص شد كه چگونه هم خودش و هم داستان را بسمت ادبيات اقليت ميبرد. تمام اين كنشها در اين مقاله بيان و شرح شده است. نتيجه گيري: رمان جاي خالي سلوچ از جمله داستانهايي است كه قابليت بررسي در ادبيات اقليت را دارد و ميتوان اين اثر را با مؤلفه هاي اقليت به مخاطب در جايگاه يك اثر بزرگ معرفي كرد.