تحليل سبك‌ شناسي منظومۀ «برزونامۀ كهن» اثر شمس‌الدين محمّد كوسج

زمينه و هدف: منظومۀ «برزونامۀ كهن» سرودۀ شمس‌الدين احمد ميربن محمّد كوسج، يكي از شاعران سبك عراقي در قرن هشتم هجري است. شاعر در اين منظومه به شرح رويدادهاي مربوط به برزو، فرزند سهراب، و اطرافيان او پرداخته است. در اين مقاله به بررسي سبكي و محتوايي اشعار شاعر از سه منظر زباني، ادبي و فكري پرداخته شده است. سؤال اصلي پژوهش اين است كه مهمترين ويژگيهاي سبكي شمس‌الدين محمّد كوسج در منظومۀ برزونامۀ كهن چيست؟ روش مطالعه: روش گردآوري اطلاعات در اين مقاله بر اساس مطالعات كتابخانه اي بوده و تحقيق به شيوۀ توصيفي-تحليلي انجام شده است. يافته ها: كوسجي متناسب با سبك حماسه سرايي در ادبيات فارسي، منظومۀ برزونامۀ كهن را سروده و يكي از شاعران خوش قريحۀ سبك عراقي است كه در پيروي از سبكهاي شعري پيشين موفق بوده است. نتيجه گيري: شاعر در سطح زباني، از وزن متقارب مثمن محذوف و با بسامد بالا از قوافي و رديفهاي اسمي، فعلي، حرفي، قيدي و ضمير استفاده كرده است. در سطح لغوي و نحوي كاربرد و استعمال پيشاوندها، پساوندها و لغات كهن، تركي، يوناني ، واژههاي خاص و اصطلاحات مختلف در شعرش ديده ميشود. در سطح ادبي، متناسب با مضمون حماسي و تعليمي، كاربرد انواع تشبيه، استعاره، جناس و بديع معنوي، تناسب و اغراق فراواني سبكي دارد. در سطح فكري در كنار مضمون حماسي، كه موضوع اصلي آن است، به مضامين تعليمي همچون مدح و ستايش، دنياستيزي، شكوه و شكايت، نيايش و مناجات و اشاره به آداب و رسوم و باورهاي كهن توجّه كرده است.