شناسايي عوامل اجتماعي و اقتصادي چالش‌زاي پيش روي مرزهاي شرقي كشور در ارتباط با امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران (افق زماني 1405)

چالش‌هاي جديد به‌وجود آمده در همسايۀ شرقي ايران افغانستان و قدرت‌گرفتن طالبان در اين كشور، همۀ معادلات امنيتي مرزهاي شرقي كشور را تغيير مي‌دهد. بر اين اساس، براي پيش‌بيني وضعيت امنيتي كشور در سال‌هاي آينده و طراحي سناريوهاي امنيتي مناسب، شناسايي عوامل اجتماعي و اقتصادي چالش‌زاي مرزهاي شرقي كشور ضروري به‌نظر مي‌رسد. اين پژوهش از نظر ماهيت و هدف، كاربردي و از نظر نوع روش، توصيفي‌پيمايشي و با توجه به آيندۀ‌پژوهانه‌بودن آن اكتشافي است. در اين پژوهش براي شناسايي متغيرهاي اصلي و تشكيل گويه‌هاي پرسشنامه از روش پايش محيطي استفاده كرده‌ايم. جامعۀ آماري پژوهش شامل خبرگان آشنا و داراي زمينۀ علمي مرتبط است. براي تجزيه و تحليل يافته‌هاي پژوهش از روش‌هاي آينده‌پژوهي ماتريس متقاطع با استفاده از نرم‌افزارهاي ميك‌مك استفاده كرده‌ايم. يافته‌هاي حاصل از پژوهش نشان مي‌دهد كه متغير توسعه‌نيافتگي به‌عنوان متغير راهبردي و متغيرهاي فقر و بي‌سوادي مردم منطقه، معضل بيكاري، ساخت پايانه‌هاي مرزي، قاچاق انسان و قاچاق مواد مخدر به‌عنوان متغيرهاي اصلي اقتصادي و اجتماعي چالش‌زاي مرزهاي شرقي كشور در ارتباط با امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران و در چشم‌انداز سال 1405 شناسايي شدند. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه متغيرهاي اقتصادي و اجتماعي در استان سيستان و بلوچستان علت معلول‌هاي امنيتي مانند قاچاق انسان و قاچاق مواد مخدر است. اين نتايج در تأييد نظرات انديشمند مكتب كپنهاك باري بوزان است.