تأثير نماز بر نام‌گذاري اوقات شبانه‌روز در زبان‌هاي ايراني

ارتباط دو زبان فارسي و عربي و تأثيرپذيري اين دو از يكديگر غيرقابل كتمان است. در دورۀ قبل و بعد از اسلام اين دو زبان بر همديگر تأثير بسيار گذاشته اند. پذيرش دين اسلام توسط ايرانيان باعث رواج لغات عربي بسياري شد. نمازهاي پنج گانه كه در اوقات مختلفي از شبانه روز خوانده مي شود، باعث توجه خاص به زمان نمازگزاري شده و لحظات و زمان هاي نماز، اهميت خاصي پيدا كرده است. به همين دليل، عباراتي كه براي اشاره به زمان اداي نماز به كار مي رفت، بعد از مدتي براي اشاره به زمان به طور مطلق به كار رفت و كم كم عباراتي همچون «نماز ديگر»، «نماز پيشين» و «پسين» و كلمات ديگر، علاوه بر اشاره به زمان نماز، به عنوان قيد زمان به معناي «عصر، غروب و مانند آن» در بين زبان هاي ايراني رايج شدند. اين تحقيق در پي آن است نشان دهد كه در گويش هاي ايراني چه واژه هايي تحت تأثير نماز ايجاد شده و يا معاني تازهاي پيدا كرده اند. داده هاي اين تحقيق هم به روش كتابخانه اي از كتبي همچون ترجمۀ تفسير طبري و هم به روش ميداني از گويش هاي مختلف ايراني گردآوري شده اند. نتيجۀ تحقيق نشان مي دهد هم در متون ادب فارسي و هم در گويش هاي ايراني واژه هاي زمان نَماي قابل ملاحظه اي تحت تأثير نماز رايج شده اند.