مفهوم و پيشينۀ نسبت‌هاي طلايي در ميراث مكتوب

دربارۀ نسبت طلايي افسانه‌‌‌پردازي بسيار است. بعضي آن را به اعداد مقدس نزد فيثاغوريان مربوط مي‌‌‌سازند و بعضي جايگاهي عالي در هندسه و معماري براي آن قائل‌اند و حتي گاهي اشاره شده كه ساخت معابد و سازه‌هاي خاص كهن بر مبناي اين اعداد و تناسبي از آن‌ها صورت گرفته است. بر آنيم تا با پژوهش در منابع مكتوب دورۀ اسلامي، دست‌نويس‌ها و رسايل عربي و فارسي كه به‌عنوان منابع اوليه در دسترس است و همچنين از طريق تأليفات و مآخذ دست چندمي كه از آثار يونان باستان به يوناني، لاتيني و ديگر زبان‌ها دستياب است، پيشينۀ مكتوب نسبت‌‌‌هاي ويژه را مطالعه كنيم و آن دسته از نقوش هندسي كه به‌دليل ويژگي‌هاي خاص بصري از آن‌‌‌ها با عنوان «مقدّس» يا «طلايي» نام مي‌‌‌برند را شرح دهيم. در اين گفتار، پس از بيان مفهوم و تعاريف رياضي، نخست به شواهد اين موضوع در منابع مكتوب معاصر و سده‌هاي مياني اشاره شده و پس از بررسي پيشينۀ موضوع در يونان باستان، برخي آثار دورۀ اسلامي با موضوع حساب يا هندسه كه به‌طور مستقيم يا غير مستقيم به اين مسأله پرداخته‌اند را بر مي‌شماريم. از آنجا كه اهداف اصلي اين پژوهش بر بررسي رسايل دورۀ اسلامي استوار است، تنها به معرفي مختصر آثار و كتب دوران مياني بسنده مي‌‌‌شود و سعي بر آن است تا كوشش‌‌‌هاي صورت گرفته در دورۀ اسلامي و قبل از رنسانس، بيش از پيش نمايان و برجسته گردد