ذخيره كربن و برخي خصوصيات شيميايي خاك در آرامگاه‌هاي جنگلي و گلاجارهاي جنگل‌هاي زاگرس شمالي

بخش وسيعي از اكوسيتم هاي جنگلي كشور، در محدوده خشك و نيمه خشك قرار دارند كه يكي از مشكلات اصلي آن، پايين بودن مقدار كربن آلي خاك است. هدف از اين تحقيق، بررسي و مقايسه ذخيره كربن خاك و برخي خصوصيات شيميايي مهم خاك در آرامگاه هاي جنگلي و گلاجارهاي بخشي از جنگل هاي زاگرس شمالي است تا بتوان، اطلاعات دقيق تري در مورد اين خصوصيات پس از گلازني و استفاده از شاخ و برگ درختان، به دست آورد. براي انجام اين پژوهش، سه منطقه ي جنگلي در شهرستان بانه، در دو شرايط دست نخورده (آرامگاه) و بهره برداري شده (گلاجار)، در سه جهت شمالي، شرقي و جنوبي انتخاب شد و سپس در هر يك، شش قطعه نمونه 10 آري به صورت تصادفي انتخاب و در مركز هر قطعه نمونه از دو عمق 15-0 و 30-15 سانتي متري خاك، نمونه برداري شد. درصد تاج پوشش و لاشبرگ نيز در هر قطعه نمونه تعيين گرديد. سپس وزن مخصوص ظاهري و خصوصيات شيميايي خاك از جمله: كربن آلي خاك، نيتروژن، فسفر، پتاسيم، هدايت الكتريكي و pH، در آزمايشگاه اندازه گيري شدند. براي تجزيه و تحليل داده ها، از آزمون فاكتوريل در قالب بلوك هاي كاملا تصادفي استفاده شد. نتايج نشان داد عمق خاك، اثر معني داري بر روي تمام مشخصه ها به جز نيتروژن و پتاسيم دارد. جهت دامنه، به جز هدايت الكتريكي و نيتروژن، اثر معني داري بر روي ساير متغيرها گذاشت، اما مديريت، اثر معني داري بر روي تمام مشخصه ها گذاشت. در تمامي مناطق، به استثناي وزن مخصوص ظاهري و pH، ساير موارد بررسي شده از جمله ذخيره كربن آلي خاك، نيتروژن، فسفر، پتاسيم و هدايت الكتريكي در آرامگاه ها بيشتر از گلاجار و ميزان تمام مشخصه ها به جز پتاسيم و pH، در عمق 15-0 سانتي متري بيشتر از عمق 30-15 سانتي متري خاك بود. ذخيره كربن در دامنه شمالي، شرقي و جنوبي به ترتيب 72.6، 48.2 و 45 تن در هكتار بود. در نهايت مي توان گفت عواملي از جمله: قطع شاخ و برگ درختان و حذف پوشش درختي و شاخ و برگ آن ها، مي تواند باعث تغيير خصوصيات شيميايي خاك و كاهش معني دار ميزان ذخيره كربن آلي خاك در هر دو عمق مورد بررسي، در توده هاي جنگلي گردد.