واكاوي سبب نزول سوره عاديات در پرتو مباحث تاريخي و قرائن تفسيري

در ارتباط با نزول سوره عاديات سبب نزول‌هاي متعددي نقل شده است كه علاوه بر حوزه تفسير در مباحث كلامي و تاريخي نيز اثر گذار است. علي‌رغم تحقيقات متعددي كه در اين زمينه انجام گرفته است اما استفاده بيشتر از مباحث تاريخي و قرائن مرتبط در رابطه با سبب نزول‌هاي اين سوره همچنان مورد نياز است. تحقيق حاضر با هدف بررسي بخشي از نقل‌هاي سبب نزول آيات آغازين اين سوره درصدد است تا آن دسته از نقل‌هايي كه با استعمال الفاظي صريح سبب نزول اين آيات را مشخص مي‌كند، با بهره‌گيري بيشتر از مباحث تاريخي مورد بررسي قرار دهد. مباحث تاريخي گوياي آن است كه برخي از نقل‌ها همچون نزول سوره عاديات براي جنگ بدر و يا برخي سريه‌هاي گسيل داشته شده به سوي بني كنانه، مشتمل بر نكاتي است كه با سياق سوره سازگاري نداشته و نمي‌تواند به عنوان سبب نزول پذيرفته شود. همچنين برخي از نقل‌هاي ناظر به برخي شخصيت‌ها مانند نزول سوره عاديات در خصوص سريه‌اي به فرماندهي مسيب بن عمرو و منذر بن عمرو  در راستاي گزارش‌هاي تاريخي رسيده پيرامون آن اشخاص نمي‌باشد. در اين بين تنها برخي از نقل‌ها مثل روايت نقل شده از امام صادق (ع)، روايت ابوذر، گزارش شيخ مفيد و گزارش ابن شهر آشوب در مورد نزول سوره عاديات در شأن علي (ع)، به جهت سازگاري با مباحث تاريخي مورد پذيرش قرار گرفته و تحليل تاريخي مي‌تواند محدوده زماني نزول آيات آغازين اين سوره را بر اساس برخي از اين نقل‌ها تا حدودي مشخص نمايد.