تحليل آثار احداث موج شكن هاي مردمي جزيره قشم بر جوامع محلي (مديريت و توسعه مناطق ساحلي)

به منظور محروميت زدايي مناطق ساحلي جنوب كشور، از سال 1389 احداث موج شكن هاي كوچك مردمي در سواحل جنوبي كشور آغاز شد. در شهرستان قشم كه بزرگترين جزيره خليج فارس به شمار مي آيد، شش موج شكن شهيد ذاكري، ريگو، سوزا، مسن، شيب دراز و كندالو در قالب اين پروژه ملي احداث شده است. با توجه به اينكه يكي از اهداف اصلي احداث موج‌شكن‌ها، محروميت‌زدايي و ارتقاي وضعيت اجتماعي ساحل‌نشينان بوده است، در اين پژوهش آثار اقتصادي-اجتماعي ناشي از احداث موج شكن هاي مردمي در محدوده جزيره قشم مورد بررسي قرار گرفته است. در اين راستا، ابتدا شاخص هاي مرتبط با احداث موج شكن ها در چهار حوزه اقتصادي- اجتماعي ، كالبدي ، محيط‌زيستي و نهادي استخراج گرديد. در مرحله بعد با استفاده از روش تاثيرات متقابل و نرم افزار ميك مك، شاخص هاي تاثيرپذير از موج شكن ها مشخص شدند. اين شاخص ها شامل مهاجرت ، اشتغال زايي ، ايمني و امنيت ، رضايت ذينفعان ، وابستگي به موج شكن و امنيت سرمايه گذاري و همگي مربوط به حوزه اجتماعي-اقتصادي بودند. در مرحله پاياني اطلاعات مرتبط با شاخص هاي مذكور از طريق بازديد ميداني و مصاحبه با ذينفعان و افراد محلي و همچنين داده هاي سرشماري عمومي نفوس و مسكن كشور و سالنامه هاي آماري استان هرمزگان بدست آمدند و با استفاده از تحليل كوواريانس و تحليل محتوا مورد آزمون و بررسي قرار گرفتند. طبق نتايج حاصله موج شكن شهيد ذاكري در همه شاخص ها تاثير مثبت داشته است. موج شكن هاي شيب دراز و كندالو نيز عليرغم تاثير مثبت در تمامي شاخص‌هاي مورد بررسي، نقش قابل‌توجهي در جذب مهاجر به منطقه نداشته اند. موج شكن هاي سوزا، ريگو و مسن باعث بهبود ايمني، امنيت و رضايت ذينفعان شده اند ليكن نتوانسته اند در اشتغال زايي و جذب مهاجر تاثير بسزايي داشته باشند. نتيجه گيري: موج شكن هاي احداث شده در شهرستان قشم را مي توان به دو دسته مسافري - گردشگري (شهيد ذاكري، شيبدراز و كندالو) و شيلاتي (سوزا، مسن و ريگو) تقسيم نمود. احداث موج شكن هاي دسته اول موجب افزايش ايمني، امنيت و رفاه مسافران شده است كه اين امر، افزايش تعداد مسافران، كسب درآمد بيشتر، پويايي موج شكن، اشتغال زايي، جذب مهاجر و سطح رضايت ذينفعان را بهمراه داشته است. در خصوص موج شكن هاي شيلاتي مي توان عنوان نمود كه تأثير چنداني در اشتغال زايي و جذب مهاجر نداشته اند ليكن با افزايش امنيت و ايمني، هزينه هاي تعمير و نگهداري قايق ها كاهش يافته است و همچنين انجام صيادي و امور مربوطه با سهولت بيشتري انجام مي گيرد كه تمامي اين عوامل موجب رضايت بيشتر ذينفعان و صيادان از احداث موج شكن ها شده است.