تحليلي بر رئاليسم ارزش‌شناختي در علوم انساني ( با تأكيد بر واقع‌نمايي قضاياي ارزشي)

از مسائل مهم در حوزه علم‌َشناسي، ارزش‌باري علوم، به ويژه علوم انساني است. با پذيرش اين اصل، مسئله رئاليسم ارزش‌شناختي در علوم انساني مطرح مي‌شود. در اين زمينه، رويكردهاي مختلفي در غرب و جهان اسلام وجود دارد. برخي مكاتب فلسفي، نظير پوزيتيويست‌ها بر پايه اصل بي‌معنايي ارزش‌ها و بي‌طرفي علم، از اساس منكر ارزش‌باري علم شده و آن را ناقض عينيت و كاشفيت علم مي‌دانند. در مقابل، طرفداران پارادايم تفسيري و انتقادي، محدودنمودن ارزش‌ها را در علم، غيرممكن مي‌دانند و معتقدند، علوم، مملو از ارزش‌هاي مختلف است. آنان به جهت اينكه نتوانستند از رئاليسم معرفت‌شناختي و ارزش‌شناختي دفاع كنند؛ با نسبيت‌گرايي معرفت‌شناختي مواجه شدند؛ اما بر اساس انديشه اسلامي، ضمن پذيرش اصل ارزش‌باري علم و تبيين آن، مي‌توان از واقع‌نمايي و عينيت، به ويژه رئاليسم ارزش‌شناختي در علوم انساني، دفاع نمود. مقاله حاضر مي‌كوشد با روش تحليل عقلي، بر اساس منظومه فكري اسلام، به رئاليسم ارزش‌شناختي در علوم انساني اسلامي بپردازد. از يافته‌هاي مقاله حاضر، واقع‌نمايي ارزش‌شناختي علوم انساني و به تبع آن، برخي نتايج معرفت‌شناختي و روش‌شناختي نظير ثبات و جاودانگي ارزش‌هاي پايه، نقش تسهيل‌گري ارزش‌ها در فرايند علم و تعيين منابع معرفتي است.