حدوث يا قِدم نفس: بررسي و تحليل مقايسه‌اي ديدگاه سهروردي و ابن‌كمّونه

حدوث يا قِدم نفس از جمله مسائل مهم دانش نفس‌شناسي است كه از ديرباز محل توجه فلاسفه بوده است. سهروردي بر پايه اصول و مباني فكري خويش، نفس را حادث مي‌داند؛ او معتقد است نفس هم‌زمان با حدوث بدن مادي در قالب مجرد حادث مي‌شود. اما شارحان انديشه وي از جمله ابن‌كمّونه، عقيده او را نپذيرفته و گاه دلايل وي را ناكافي و ناتمام دانسته‌اند.‌ ابن‌كمّونه ضمن ضعيف‌شمردن اقوال ديگران بر حدوث نفس، برهاني را ابداع كرده و در مقام اثبات قِدم و ازليّت نفس، بَرآمده است. اين مقاله با رويكرد توصيفي‌تحليلي و مقايسه آراي هر دو فيلسوف در نظر دارد زاويه‌اي از زواياي اين بحث را روشن كند و اختلاف ساختاري و مَشي اين دو فيلسوف را به تصوير كشد. همچُنين، از سوي ديگر در صدد است با نگاهي اشراقي از مباني فلسفي سهروردي، آراي او را تفسير كرده و نشان دهد كه نفوس انساني پيش از دنيا در ناحيه علت و رب‌النوع خويش به نحو كلي و جمعي وجود داشتند و سپس در اين عالم به نحو جزئي و شخصي حادث شدند.