تحليلي بر ساحت‌هاي وجودي شمس تبريزي از خلال بررسي مقالات شمس

ساحت‌هاي وجودي انسان نمايان‌گر انديشه و رفتاري از اوست كه ريشه در علوم گوناگون دارند. كنش‌ها و رفتارهايي كه از اين ساحت‌ها در انسان نمود مي يابد، براساس نوع تقسيم‌بندي مشمول ويژگي‌هايي مخصوص به خود است؛ بنابراين روشي مناسب براي شناخت ابعاد مختلف انسان به شمار مي‌آيد. زندگي شمس تبريزي همواره در هاله‌اي از ابهام بوده و از اين رو پيوسته مخاطب را براي آگاهي از ابعاد مختلف رفتاري خود تشويق و ترغيب كرده است. نوشتار پيش رو كه به روش تحليل و تبيين محتوا و با استفاده از منابع كتابخانه‌اي تنظيم شده، مي كوشد با الگوبرداري از طبقه‌بندي شفيعي كدكني در تبيين ساحات وجودي انسان به سه دستۀ روشن، خاكستري و تيره شخصيت شمس تبريزي را با توجه به مقالات او تحليل و هريك از ساحت‌‌هاي وجودي شخصيت او را با رويكردي روان شناسانه تبيين نمايد. نتايج اين جستار نشان مي دهد كه شمس داراي ويژگي‌هاي بسيار پسنديده، ديدگاه‌هايي انتقادي و نيز خصوصيات ناپسند است، امّا به سبب برخورداري از جمال زيباي دروني در اذهان مخاطبان خود خوش مي‌نشيند و هر خواننده با تفكر در مقالات شمس در‌مي‌يابد كه او در اغلبِ سخنان خود در پي يافتن مظاهر خوبي‌هاست. عشق به پروردگار و ياري جستن از او، مهر و مهرورزي از جمله خصيصه‌هايي ا ست كه در ساحت روشن او همواره موجب جاودانگي و درخشش است. در ساحت خاكستريِ شمس، با عارفي روبه‌رو هستيم كه بسياري از عرفاي نامدار ادبيات فارسي را با برچسب عدم متابعت از پيامبر مورد نقد و نكوهش قرار مي‌دهد. ساحت سياه وجوديِ شمس شامل تندخويي‌ها، پرخاشگري‌ها، توهين‌ها و تحقيرهايي است كه بر زبان مي‌راند.