پيشينۀ علمي زوج‌درماني در پايگاه اطلاعاتي اسكوپوس: تحليل اسنادي و علم‌سنجي تحقيقات بين‌المللي در حوزه زوج‌درماني

روند پژوهش‌ها كاربردي و كارآزمايي‌ها در نيمه دوم قرن بيستم و ابتداي قرن بيست‌ويك چندان يكپارچه نبوده و كم و كيف آن سزاوار پژوهش است. پژوهش حاضر به توصيف وضعيت انتشار مدارك حوزه زوج‌درماني و ترسيم شبكه‌هاي همكاري علمي افراد و سازمان و كشورها و همچنين ترسيم شبكه هم رخدادي اصلاحات اين حوزه در پايگاه اطلاعاتي Scopus از سال 1970 تا 2020 پرداخت. روش اين پژوهش توصيفي و با رويكرد كتاب‌سنجي بود. در اين پژوهش، تعداد 2898 مدرك منتشرشده در موضوع زوج‌درماني از پايگاه Scopus به‌صورت جستجوي موضوعي، مورد تحليل كتاب‌سنجي قرار گرفت. تحليل داده‌ها توسط گزينه‌هاي تحليل پايگاه اطلاعاتي Scopus و نرم‌افزار كاربردي مصورسازي VOS viewer صورت گرفت. يافته‌هاي پژوهش نشان‌دهنده روند صعودي انتشار اسناد كاربردي حوزه زوج‌درماني در 20 سال اخير بود. پنج كشور برتر فعال در زمينه توليدات علمي در موضوع موردبررسي، به ترتيب شامل كشورهاي ايالات‌متحده آمريكا، كانادا، انگلستان، آلمان و استراليا بودند. پرثمرترين مجلات شناسايي‌شده نيز به ترتيب شامل  «مجله ازدواج و خانواده‌درماني»، «مجله مشاوره و روانشناسي باليني»، «مجله فرايند خانواده»، «مجله روان‌درماني خانواده» و «مجله رفتاردرماني» بود. به‌علاوه، دو نويسنده پر توليد Christensen, A.و Johnson, S.M. بودند. سير تحول و توسعه مفاهيم كلمات كليدي نيز در اين پژوهش موردبررسي قرارگرفته است. بر اساس يافته‌ها مي‌توان نتيجه گرفت كه علاوه بر زوج‌درماني، بايد به حوزه‌ي آموزش رواني جهت بهبود روابط نگاه ويژه‌اي داشت؛ چراكه در حال حاضر مهم‌ترين موضوع در حوزه زوج‌درماني در مجلات معتبر بوده و در كشور ما مطالعات كافي در آن انجام‌نشده است.