تبيين و مقايسه فرايند تحقق «ادراك حسي» از ديدگاه «معرفت‌شناسي نوصدرايي» و «روان‌شناسي شناختي»

معرفت‌شناسي نوصدرايي، ادراك حسي را يكي از اقسام و نخستين مرحله از مراحل تحقق ادراكات مركب براي فاعل شناسا (انسان) مي‌داند. روان‌شناسي شناختي نيز نسبت به فرايند تحقق ادراكات حسي تبيين‌هاي مبسوطي را با عطف توجه به كاركرد حواس ظاهري ارائه كرده است. هر دو دانش ادراكات حسي را واقعيتي حكايتگر از محيط و محسوسات مي‌دانند؛ اما در تبيين كاركرد اجزاء، فرايند و عامل نهايي تحقق شناخت‌هاي حسي، تفاوت‌هايي با همديگر دارند. معرفت‌شناسي نوصدرايي، در تبيين نخستين گام از فرايند تحقق شناختها، يعني ادراك حسي، حواس ظاهري را عامل تحت فرمان «نفس» به عنوان مدير و بهره‌بردار اصلي از فرايند ادراك معرفي مي‌كند و روان‌شناسي شناختي مي‌كوشد، فرايند تحقق ادراك، شناخت و آگاهي‌هاي حسي را معطوف به كاركرد ابزارهاي شناخت در بعد تجربي تبيين كند. معرفت‌شناسي نوصدرايي به‌طور مستقل و مبسوط به جنبه كاركردهاي تجربي و آزمايشگاهي اجزاء جسم (اعضاي ظاهري و اعصاب و مغز) نپرداخته؛ اما ترسيمي از ارتباط و تعامل مبادي فيزيكي و متافيزيكي، در فرايند تحقق انواع معرفت، ازجمله ادراك حسي ارائه كرده است؛ اما روان‌شناسي شناختي، در عين ارائه مبسوط از كاركردهاي حواس ظاهري و اعضاي جسماني و توفيقات چشمگير در اين جنبه، تحليل و ترسيمي از ارتباط جنبه‌هاي حسي با جنبه ها  عوامل فراحسي، در فرايند تحقق شناخت‌ها؛ ازجمله ادراكات حسي، ارائه نكرده يا در اين مرحله توقف كرده است. اين مقاله از ميان مسائل مختلف اين عرصه « فرايند تحقق » معرفت يا شناخت حسي را از ديدگاه معرفت شناسي نوصدرايي و روانشناسي شناختي، به عنوان دو دانش مرتبط با مقوله شناخت/ آگاهي ارائه و مقايسه مي كند.