بررسي انگاره‌هاي تعليمي در كتاب «رياض الخلود» اثر ملا ابوبكر مصنّف چوري(اثرِ تقليديِ ناشناخته از گلستان سعدي)

ملا ابوبكر مصنّف چوري، از اديبان و علماي قرن يازدهم هجري است؛ او آثار و تأليفات گران‌سنگي در حوزه‌هاي مختلف ديني و ادبي از خود به يادگار گذاشته است. كتاب رياض الخلود، اثري تعليمي ـ اخلاقي به زبانِ پارسي است كه يكي از مهم‌ترين آثار نويسنده آن به شمار مي‌رود. اين كتاب دربردارنده بسياري از مضامين اخلاقي و تربيتي است و به تقليد از گلستان سعدي، در هشت باب به نگارش درآمده؛ مصنّف در آن، بارزترين مقوله‌هاي تعليمي را گاه به‌صورت نظم و گاه به‌صورت نثر بيان كرده است. اين مقاله به‌روش تحليلي ـ توصيفي و با هدفِ بررسيِ كلّي كتاب رياض الخلود ازمنظر ادبيات تعليمي مي‌كوشد تا به مهم‌ترين افكار و انديشه‌هاي حِكمي ـ اخلاقي مصنّف در خلالِ اين اثر تعليمي بپردازد و به اين پرسش اصلي پاسخ دهد: مهم‌ترين درون‌مايه‌هاي تعليمي و اخلاقي در كتاب رياض الخلود چيست؟ و نويسنده از چه ابزارهايي در اين زمينه استفاده مي‌كند؟. يافته‌هاي پژوهش گوياي آن است كه مصنّف چوري با پيروي از سبك و رويكرد اخلاقي سعدي در گلستان، با گوشزدكردن برخي از ويژگي‌هاي نيك و برحذرداشتن از برخي صفات مذموم، توانسته است علاوه‌بر تصنيف يك اثر بديع و تأمل‌برانگيز در حوزه ادب تعليميِ فارسي، نقش خود را در جايگاه يك معلم اخلاق در دوره خود نمايان كند. بهره‌گيري از آيات قرآن كريم و احاديث، توجه به سخنانِ بزرگان ايران باستان، استفاده از ضرب‌المثل‌ها، حكايات و... از اسلوب‌هاي نويسنده كتاب در بيان مضامين تعليمي است. در اين ميان، آوردنِ ابياتي به زبان فارسي و عربي، از مهم‌ترين ابزارهاي ملا ابوبكر مصنّف در كتاب رياض الخلود است كه دربردارنده معانيِ اخلاقي و تعليمي است.