بررسي مقايسه‌اي فراواني و شدت نوزموزيس بر اساس نمونه‌هاي تكي و تركيبي زنبورهاي زنده در زنبورستان‌هاي شهرستان‌هاي استان آذربايجان‌شرقي

به دليل نبود يك روش استاندارد بين‌المللي براي تعيين فراواني، شيوع و شدت نوزموزيس، هنوز از روش هاي نمونه برداري تكي يا تركيبي استفاده مي كنند. هدف از انجام مطالعۀ حاضر، بررسي مقايسه اي فراواني و شدت نوزموزيس بر اساس روش هاي فوق در زنبورستان‌هاي استان آذربايجان شرقي بود. بدين منظور، به طور تصادفي 5 زنبورستان واقع در 5 شهرستان استان آذربايجان شرقي انتخاب شدند. تعداد 3 كندو از هر زنبورستان و 10 زنبور  از هر كندو (به طور مساوي از داخل و خارج كندو) براي هر روش نمونه‌برداري جمع آوري شدند. براي تعيين فراواني، وجود اسپور در نمونه ها ارزيابي شد. براي تعيين شدت، در نمونه هاي تكي تعداد اسپور در يك زنبور و در نمونه هاي تركيبي ميانگين تعداد اسپور به ازاي هر زنبور محاسبه شد. در هر 2 روش، فراواني 100 درصد براي تمام نمونه ها به دست آمد. براي مقايسه شدت آلودگي در شهرستان ها در هر 2 روش نمونه برداري از آزمون آناليز واريانس يك‌طرفه و پس آزمون توكي استفاده شد. براي مقايسه نتايج حاصله در 2 روش، به طوركلي و هم به طور جداگانه در هر شهرستان، از آزمون t  مستقل استفاده گرديد. در هر 2 روش بيش ترين شدت نوزموزيس مربوط به نمونه هاي تبريز بود (p 0.05)، ولي در روش نمونه برداري تكي، شدت آلودگي در نمونه هاي اسكو به طور معني داري پايين بود (p 0.001). هم چنين در مقايسه 2 روش نمونه‌برداري، از نظر آماري تفاوتي بين روش نمونه برداري در كل و حتي در يك شهرستان وجود نداشت (p 0.05). در نمونه هاي تكي، در مجموع، شدت بيماري در زنبورهاي خارج از كندو بيش تر بود. بر اساس ميانگين حاصله، شدت نوزموزيس در نمونه هاي تركيبي، به مراتب بيشتر از نمونه هاي تكي بود.