بررسي رابطه دين و اخلاق از منظر سم هريس

سم هريس، يكي از سردمداران خداناباوري جديد، به تعارض رابطه دين و اخلاق معتقد است. بر خلاف آنچه عموم متدينان فكر مي‌كنند، او دين را نه مبناي اخلاق، بلكه ويرانگر آن مي‌داند. براي اثبات اين مدعا، او به دو طريق عمل مي‌كند. نخست، تمسك به بررسي‌هاي ميداني و استنباط اين كه در كشورهاي دين‌دار اخلاق نوعاً در سطحي نازل قرار دارد و بالعكس در كشورهاي خداناباور در وضعيت مناسبي است. او در شيوه اول از معيارهايي همچون رفاه مادي، حقوق زنان، رعايت مسائل بهداشتي، رعايت حقوق بشر، دسترسي همگاني به آموزش و غيره به عنوان شاخص‌هاي يك جامعه اخلاقي نام مي‌برد. در اينجا او به كمك آمارهاي ميداني به دنبال القاي آن است كه كشورهاي خداناباور در شاخص‌هاي فوق در موقعيت به مراتب بهتري نسبت به كشورهاي خداباور قرار دارند، و در نتيجه اين خداناباوري است كه جامعه را اخلاقي‌تر كرده است. دوم، از طريق بررسي آموزه‌هاي ديني و توجه به آموزه‌هايي همچون جهاد و شهادت و تأكيد بر خشونت‌بار بودن آن، كه در اين صورت ديگر جايي براي دفاع از منبعيت دين باقي نمي‌ماند. در اين مقاله به طرح و بررسي مدعيات سم هريس راجع به رابطه دين و اخلاق پرداخته‌ايم و به اين نتيجه رسيده‌ايم كه اين مدعيات دچار اشكالات مهمي از جمله تلقي نادرست از اخلاق و ارزش‌ها و مباني آنها، عدم تعيين دقيق معناي خداباروي و خداناباوري، عدم توجه به شاخص‌هاي مختلف در حيات اخلاقي انسان، رويكرد غيرعلمي در ارزيابي شاخص‌هاي اخلاقي كشورهاي خداباور و خداناباور، بي‌توجهي به جنايات خداناباوران در طول تاريخ و نيز نگاه سطحي و نادرست به آموزه‌هاي ديني است.