چرا معجزه راه مناسبي براي اثبات صدق دعوي نبوت نيست؟ (با نگاهي به ديدگاه غزالي، ابن‌رشد و ملاصدرا)

چنان كه در علم كلام مشهور است، پيامبران با آوردن معجزه نشان مي‌دهند كه در دعوي خود صادق‌اند و فرستادۀ حقيقي خداوند به شمار مي‌آيند. در مقابل اين نظر مشهور، عده‌اي از انديشمندان معجزه را راه مناسبي براي اثبات صدق دعوي نبوت به شمار نياورده‌اند. چنان كه حكمايي همچون ملاصدرا، غزالي، ابن‌رشد، عبدالرزاق لاهيجي و ملاهادي سبزواري معتقدند كه مؤمن حقيقي ايمان و يقين خود را بر ديدن معجزۀ عملي از پيامبر بنا نمي‌كند و ديني را كه حاصل معجزه باشد دين انسان‌هاي عامي دانسته‌اند. از نظر ايشان معجزه نمي‌تواند براي ما يقين عقلاني ايجاد كند و تشخيص معجزه نيز از سحر و شعبده دشوار است. در اين مقاله پس از بيان ديدگاه‌ها و دلايل مخالفان معرفت‌بخشي معجزات، اشكالات ديگري مانند متواتر نبودن گزارش‌هاي معجزات، منحصر بودن گزارش‌هاي معجزات به حاميان آن دين، عدم ارائۀ ملاك عملي براي تشخيص معجزات، قابل اثبات نبودن ادعاي مطابقت معجزات با فنون زمانه و امكان ارائۀ تفسيرهاي طبيعي از معجزات، مطرح شده و سپس راه صحيح شناخت انبياء، كه نزديكي و تشبّه روحي به ايشان و بررسي معارف الهي آنان است، ارائه شده است. بر اين اساس، نشان داده شده است كه معجزات نقل‌شده در اديان فاقد كاركرد كلامي مورد نظرِ متكلمان هستند.