تعيين كننده‌هاي رفتارهاي پايبندي به درمان در بيماران مبتلا به ديابت نوع دو: كاربرد نظريه ي شناختي‌جامعه‌اي

مقدمه: كنترل ديابت نوع دو تحت تأثير سبك ‌زندگي است. هدف اين پژوهش تعيين پيش‌بيني كننده‌هاي پايبندي به درمان در بيماران مبتلا به ديابت نوع‌ دو با بهره‌گيري از ساختارهاي نظريه‌ي شناختي‌جامعه‌اي بود. روش‌ها: اين پژوهش توصيفي تحليلي در ميان 500 نفر از بيماران مبتلا به ديابت نوع دو شهر تهران در سال 1400 انجام شد. نمونه‌گيري به‌صورت تصادفي ساده از بيماران داراي پرونده‌ي درماني در درمانگاه كنترل ديابت منطقه‌ي پنج تهران انجام شد. ابزار سنجش، پرسشنامه‌ي كتبي مبتني بر ساختارهاي نظريه‌ي شناختي‌جامعه‌اي بود. داده‌ها با استفاده از آمار توصيفي (فراواني، درصد، ميانگين، انحراف معيار) و آمار تحليلي (همبستگي پيرسون و رگرسيون خطي) در نرم‌افزار SPSS ويرايش 16 تجزيه‌و‌تحليل گرديد. يافته‌ها: ميانگين نمره‌ي انجام رفتارهاي پايبندي به درمان 10.41±56.34 در دامنه‌ي نمره‌ي 16 تا 80 بود. انتظارات پيامد، خودكارآمدي درك شده و پشتيباني جامعه‌اي در مجموع 43 درصد از واريانس انجام رفتارهاي پايبندي به درمان را برآورد كردند. خودكارآمدي درك شده، قوي‌ترين ساختار پيش‌بيني كننده بود (0.430=ß و 0.001 P). افزايش سن (0.126-=ß و 0.004 = P)، درمان با انسولين (0.250-=ß و 0.001 P) و مصرف سيگار (0.146-=ß و 0.001 = P) به‌طور معكوس و داشتن بيمه درماني (0.181=ß و 0.001 P) به‌طور مثبت پيش‌بيني كننده‌ي انجام رفتارهاي پايبندي به درمان بودند. نتيجه‌گيري: توسعه، پياده‌سازي و ارزشيابي مداخله‌هاي آموزشي مبتني بر نظريه‌ي شناختي‌جامعه‌اي با تأكيد بر ارتقاء خودكارآمدي درك شده مي‌تواند يافته‌هاي سودمندي در ارتقاء رفتارهاي پايبندي به درمان در ميان بيماران مبتلا به ديابت نوع دو داشته باشد.