عينيت فاكت ارزش بار چگونه ممكن است؟طرح وبري از فاكت اجتماعي

ماهيت فاكت در علوم اجتماعي و نسبت آن با ارزش ها، يكي از مهمترين مناقشات كلاسيك و امروزين معرفت شناسي و روش شناسي علوم اجتماعي را تشكيل مي دهد. مقاله حاضر به اين پرسش مي پردازد كه «آيا فاكت اجتماعي ارزش بار است؟ اگر آري، عينيت فاكت اجتماعي ارزش بار چگونه ممكن است؟». در پاسخ به اين مسئله، سه رهيافت اثباتي، ضداثباتي و پسااثباتي سه تز رقيب را مورد بحث و بررسي قرار داده اند. پژوهش حاضر از طريق تحليل محتوا آراء پسااثباتي ماكس وبر كه بر معرفت شناسي كانت و نئوكانتي هاي مكتب بادن استوار است، استدلال مي كند كه در علوم اجتماعي اولاً؛ مداخله ارزش ها در گردآوري، ثبت و برساخت فاكت اجتماعي امري ممكن، مشروع و حتي ضروري است و از اين‌رو، فاكت اجتماعي ارزش بار است. ثانياً؛ ارزش باري فاكت اجتماعي نه تنها مخلِّ عينيت نيست بلكه شرط سوبژكتيو عينيت است. در رهيافت وبري، ارزش هاي كنشگران اجتماعي نقش «مقوم» و ارزش هاي پژوهشگران اجتماعي نقش «تنظيم كننده» در برساخت فاكت اجتماعي ايفا مي كنند.