ادراك از عدالت و ارزيابي معيارهاي وضع عادلانه در ساختار طبقاتي؛ مقايسه نظام مشاغل در دو استان تهران و گيلان

اين پژوهش به دنبال بررسي مقايسه‌اي ادراك از عدالت و احساس بي عدالتي در بين گروه هاي مختلف شغلي(ساختار طبقاتي) است. معيارهاي وضع عادلانه از طريق ارزيابي ملاك هاي توزيع درآمد در سه موضع «پاداش‌دهنده»، «پاداش‌گيرنده» و «ناظر بي طرف» به صورت تجربي سنجيده و سپس با ملاك هاي نظري مقايسه شده است. روش انجام پژوهش پيمايش با تكنيك پرسشنامه ساخت‌يافته با حجم نمونه 381 نفر از بين دو جامعه آماريِ نظام مشاغل استان تهران و گيلان بوده است. يافته‌هاي حاصل از سنجش ارزيابي عادلانه بودن درآمد با «روش جِسو» نشان داد، ارزيابي تمام گروه هاي شغلي از درآمدشان، در قطب منفي است به اين معنا كه ميزان درآمد واقعي كمتر از درآمد عادلانهِ مورد انتظار برآورد شده است. از منظر مقايسه اجتماعي بين گروه هاي شغلي نيز مشخص گرديد كه اولاً اكثر گروه هاي شغلي وضع خود را با گروه‌هاي شغلي بالاتر از گروه شغلي خود مقايسه مي‌كنند و ثانياً گروه مرجع مقايسه‌اي تمام مشاغل، گروه شغلي «مسئولين دولتي و مقام هاي مديريتي كشوري» بوده است. اين تحقيق نشان داد كه ارزيابي معيارهاي وضع عادلانه نسبت به سه موضع پاداش‌گيرنده، پاداش‌دهنده و موضع بي‌طرف ترتيب و اولويت‌هاي متفاوتي دارد اما فصل مشترك آنها اين است كه شاخص «سزاواري» مربوط به معيار فرايند كار نسبت به ساير شاخص ها در اولويت اصلي توزيع درآمد قرار دارد.