تحليل تحولات رويكرد شرق شناسانه در مجله نشنال جئوگرافيك

نقش رسانه‌ها، در تأثير بر افكار عمومي و وجود شكاف ميان واقعيت و آنچه در رسانه‌ها نمايش داده مي‌شود، موجب شده تلاش‌هاي گسترده‌اي براي توصيف، تبيين و ارزيابي نحوه بازنمايي پديده‌ها و گروه‌هاي خاص در رسانه‌‌هاي مختلف، صورت پذيرد؛ اين امر، يكي از موضوع‌هاي اساسي در تحليل محتواي رسانه‌ها به‌شمار مي‌رود. شرق‌شناسي ادوارد سعيد و به ‌دنبال آن پژوهش‌هاي متعددي كه به‌منظور ارزيابي نحوه بازنمايي شرق در متون و رسانه‌هاي غربي، انجام شده، نشان مي‌دهد در اين رسانه‌ها، شرق، ديگري فرودست غرب به نمايش درآمده است. هدف پژوهش حاضر، تحليل بازنمايي شرق و غرب در تصاوير روي جلد مجله نشنال جئوگرافيك از نخستين شماره آن تا پايان سال 2000 بود و در اين راستا، تمام شماره‌هاي اين نشريه، در طول اين 112 سال كه داراي تصوير روي جلد بود، مورد تحليل قرار گرفته‌اند. يافته‌هاي تحقيق بيانگر آن است كه در اين نشريه، شرق با موجوديت زنانه، كودكي و سالمندي، احساسات و خرافات، فقر، سنت و فعاليت‌هاي آييني و اقتصادي سطح پايين، همراه شده، اين در حالي است كه غرب با موجوديت مردانه، جواني، منطق، فناوري، ثروت، مدرن و فعاليت‌هاي تفريحي و علمي، به تصوير كشيده شده است. بر اساس مضامين غالب حاصل از اين يافته‌ها، اين غرب ساخت‌يافته و رشديافته ‌است كه شرق بي‌هدف، خسته و رشدنايافته‌ را كنترل مي‌كند. با وجود اين و اگرچه نتايج نشان مي‌دهد كه رويكرد اساسي اين نشريه همچنان شرق‌شناسي است؛ اما مقايسه تصاوير در دوره‌هاي مختلف آن، نشان‌دهنده رخ دادن تغييراتي در نحوه بازنمايي شرق در اين مجله است. به اين ترتيب كه مشروعيت‌بخشي به تسلط غرب بر شرق در دوره‌هاي نخست، با نمايش برتري ذاتي و ماهوي غرب همراه بوده كه در دوره‌هاي بعدي به پذيرش امكان تحول و توسعه در شرق به شرط انتقال فرهنگ و فناوري از غرب، تبديل شده است.