اثرات تنش شوري روي برخي ويژگي‌هاي فيزيولوژيكي و محتوي رنگيزه‌اي ارقام چغندرقند

چغندرقند از گياهان شور پسند مي‌باشد كه ارقام مختلف آن در مراحل مختلف رشد، مكانيسم هاي مختلفي را در پاسخ به شوري نشان مي دهند. به منظور بررسي اثرات شوري روي برخي ويژگي هاي فيزيولوژيكي و محتواي رنگيزه اي ارقام چغندرقند، آزمايشي در سال 1399 به صورت طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار در گلخانه دانشگاه محقق اردبيلي اجرا گرديد. تيمارهاي آزمايش شامل چهار سطح شوري (صفر، 50، 100 و 150 ميلي‌مولار كلريدسديم) و پنج رقم چغندرقند جام، مطهر، IC، BR1 و  7223 بود. نتايج نشان داد كه در همه ارقام مورد مطالعه، تنش شوري سبب كاهش صفاتي مانند كلروفيل فلئورسانس، هدايت روزنه اي، شاخص نسبي كلروفيل و پارامترهاي رشدي شامل وزن‌تر و خشك ريشه و اندام‌هوائي گرديد. در مقابل تنش‌شوري سبب افزايش معني دار غلظت رنگيزه هايي مانند بتالاين ها و فلاونوئيدها گرديد. كمترين ميزان كاهش در پارامترهاي رشدي شامل وزن تر و خشك اندام‌ها در رقم جام، مشاهده شد و اين تغييرات كمتر از 20 درصد نسبت به نمونه‌هاي شاهد در تيمار بدون‌تنش بود. اين در حالي است كه تغييرات پارامترهاي رشد در رقم مطهر بيشتر از ساير ارقام بوده و تا 40 درصد نيز مي‌رسيد. اين روند نشان‌گر تحمل بيشتر رقم جام نسبت به ساير ارقام مورد مطالعه در قبال شوري بود. در مورد برخي پارامترهاي فيزيولوژيك مثل كارائي فتوشيميايي فتوسيستم(2) نيز نتايج مشابهي به‌دست آمد. ارقام جام و مطهر به‌ترتيب با 20 و 36 درصد كمترين و بيشترين تغييرات كاهشي را در بين ارقام مورد مطالعه داشتند. همچنين در تنش‌شوري ميزان افزايش رنگيزه‌ها اعم از فلاونوئيدها و بتالاين‌ها در رقم مطهر بيشتر قابل مشاهده بوده و تا سه برابر نسبت به نمونه‌هاي همين رقم در گروه شاهد مي‌رسيد. با توجه به بررسي انجام شده كه با استفاده از تراز رنگيزه‌هاي گياهي و نيز شاخص هاي فيزيولوژيكي و رشد انجام شد مي توان رقم جام را در بين ارقام مورد مطالعه لااقل تا حد 150 ميلي مولار نمك به عنوان رقم متحمل‌تر به حساب آورد. در اين بين، ارقام مطهر،7223،BR1  و IC  به شكل نسبي و مقايسه‌اي تحمل كمتري نسبت به شوري داشتند. همچنين مي‌توان نتيجه‌گيري كرد كه بين ميزان تحمل به شوري در ارقام چغندرقند و ميزان رنگيزه‌هاي بتالايني رابطه معكوسي وجود دارد.