بيمارستان عضدي شيراز و نقش آن در پيشبرد دانش پزشكي

زمينه و هدف: با قدرت‌گيري آل‌بويه و دستيابي اين خاندان بر بخش‌هاي مركزي و غربي جهان اسلام به خصوص بغداد و شيراز، كه اصلي‌ترين مراكز تحت حكومت آل‌بويه بودند، روند فعاليت‌هاي پزشكي و بهداشتي ازجمله ساخت و تجهيز بيمارستان شتاب بيشتري يافت. ازجمله اين مراكز، بيمارستان عضدي شيراز بود كه در سال 360 ق. و به دستور عضدالدوله ديلمي بنا شد و بنيان‌گذار حوزه طبي شيراز گرديد. عليرغم اهميت اين بيمارستان، اطلاعات مدون محدودي پيرامون آن وجود دارد كه ضرورت انجام پژوهشي گسترده را آشكار مي‌سازد. بر همين اساس شناخت جايگاه پزشكي اين بيمارستان به عنوان حلقه استمرار پيوند دانش پزشكي جندي‌شاپوري به دوران اسلامي از اهميت به سزايي برخوردار است. از اين رو هدف از اين مطالعه ترسيم وضعيت اين بيمارستان بر اساس منابع موجود تاريخي است.مواد و روش‌ها: در اين پژوهش با روش توصيفى تحليلى، بيمارستان عضدي شيراز از جنبه‌هاي ساختاري و تشكيلاتي چون كاركردهاى درمانى و آموزشى بررسي شد.يافته‌ها: نتايج اين بررسي نشان مى‌دهد كه بيمارستان عضدي شيراز به سبك بيمارستان جندي‌شاپور اداره مي‌شد و در امور داخلي و تشكيلات سازماني خود داراي سلسله مراتب و بخش‌هاي مختلفي بود كه به مرور زمان و با بهره‌مندي از دستاوردهاي پزشكي حاصل شده بود. اين بيمارستان با برخوردارى از پشتوانه مالي دولتي و حمايت خيرين سال‌ها پابرجا بود و در طول دوران فعاليت خود به واسطه‌ كتابخانه‌ بزرگ آن مطرح مي‌شد. نيز اين بيمارستان در انتقال دستاوردهاى علمى و پژوهشى و تربيت پزشكان برجسته‌اي چون ابوماهر شيرازي و علي بن عباس اهوازي مؤثر بود.نتيجه‌گيري: نتايج تحقيق بيانگر آن است كه حمايت‌هاي عضدالدوله ديلمي موجبات ارتقاي سطح بهداشت و درمان طي دوران حكومت آل‌بويه در شيراز را به همراه داشت كه پيامد آن جذب دانشمندان و پزشكان برجسته و انتقال اطلاعات طبي آنان از طريق كتب طبي و حفظ آن‌ها به صورت تأليف و ترجمه بود.