بررسي جنبه‏ هاي علمي و اخلاقي توصيه‏ هاي درماني و پيشگيري از كوويد 19 با نام درمان‏ هاي طبيعي، طب سنتي و طب اسلامي در فضاي مجازي و رسانه ملي

زمينه و هدف: با شيوع عفونت كوويد 19 در كشور، برخي افراد اقدام به توصيه‏ هايي با عنوان درمان هاي طبيعي، طب سنتي و طب اسلامي به منظور مقابله با اين بيماري نموده ‏اند. اين توصيه ‏ها مورد توجه مردم واقع شده، گاه از آنها استفاده مي ‏شود. هدف از اين مطالعه بررسي ابعاد علمي و اخلاقي توصيه‏ هايي است كه در فضاي مجازي يا رسانه ملي با نام طب سنتي/ اسلامي يا درمان هاي طبيعي معرفي شده ‏اند.مواد و روش‌ها: اين مطالعه، يك مطالعه مروري است. جستجو با كلمات كليدي در پايگاه‏ هاي معتبر علمي و جمع آوري مطالب مرتبط با موضوع و نهايتاً آناليز كيفي روش انجام اين مطالعه بوده است.يافته‌ها: برخي از توصيه‏ ها عبارتند از مصرف زنجبيل، داروي امام كاظم، بخور جوش شيرين، گندزداهاي طبيعي، نمك بجاي ماسك و زنبور درماني. اين توصيه ‏ها كه در دو گروه توصيه‏ هاي پيشگيري و توصيه‏ هاي درماني قابل طبقه ‏بندي هستند، گاهي حتي در منابع طب سنتي ايراني يافت نمي‏ شوند و صرفاً دربردارنده‏ ي نظرات شخصي افراد، كه اغلب غيرپزشك هستند، مي‏ باشند. همچنين طبق مطالعات جديد، بسياري از اين توصيه‏ ها فاقد پشتوانه علمي محكم هستند و اكثراً تا كنون بر كوويد 19 آزمايش نشده‏اند. اين روش ‏ها در حالي به راحتي در ميان مردم تبليغ مي ‏شوند كه طب سنتي ايراني سرشار از توصيه ‏هاي اخلاق پزشكي است و طبيبان بنام اين طب، بارها از تجويز داروهاي ناشناخته و تجويز بدون يافتن علت و بدون دانستن مكانيسم اثر دارو نهي كرده‏اند. همچنين طبق آيين نامه اخلاق پزشكي سازمان نظام پزشكي، تجويز دارو توسط غيرپزشك و تجويز دارو خارج از پروتوكل‏ هاي مصوب، خارج از اخلاق پزشكي است. همچنين اخلاق حرف ه‏اي داروسازي در تهيه داروهاي تركيبي بايد رعايت شود.ملاحظات اخلاقي: در تدوين اين مطالعه، اصل امانت داري و صداقت استناد به متون و پرهيز از  استنباط شخصي از تحليل‌ها رعايت شده است.نتيجه‌گيري: بر اساس اين مطالعه، به دليل نبودن شواهد علمي كافي مبني بر اثربخشي بسياري از توصيه ‏هايي كه با نام طب سنتي تبليغ مي‏شوند، اين توصيه ‏ها به لحاظ اخلاقي قابل ارائه به مردم نيستند. در كنار اين موضوع، بي‏ توجهي عامدانه به درمان هاي طبيعي يا طب سنتي واجد شواهد علمي، توسط مسئولين نيز مي ‏تواند داراي بار اخلاقي باشد.