تحليل رمزگان شناسي داستان شير و گاو در كليله‌و‌دمنه نصرالله منشي

به باور بارت هر متني از به هم بافته شدن پنج رمزگان براي ايجاد دلالت هاي متني شكل مي گيرد: رمزگان هرمنوتيكي، رمزگان معنايي، رمزگان كنشي، رمزگان نمادين و رمزگان فرهنگي (ارجاعي). با بازگشايي اين رمزگان‌ها مي توان معناي درون‌متني را دريافت كرد. در اين مقاله باب شير و گاو كه مهم ترين باب سياسي و اجتماعي كليله و دمنه است، براساس سه رمزگان هرمنوتيك، معنايي و كنشي از رمزگان هاي پنج گانه بارت بررسي و تحليل شده‌است. دستاورد پژوهش ناظر براين است كه اين داستان با داشتن لايه معنايي و رمزگاني تودرتويي، قابليت بررسي براساس الگوي رمزگان‌شناسي بارت را دارد. هر سه رمزگان از نظر ميزان فراواني كمترين اختلاف را دارند و اين با نوع ادبيات تمثيلي كه هر لايه با ديگر لايه ها در ارتباط تنگاتنگ است، تناسب دارد و يك نشانه مي تواند با هر سه رمزگان تفسير شود. رمزگان هرمنوتيك در اين روايت به‌صورت هرمنوتيك اصلي، شامل گفتگوي راي و برهمن و هرمنوتيك فرعي، شامل تعليق موقّت و هرمنوتيك تأخيري است. ميزان تعليق هاي موقّت در اين داستان بيشتر است و معمّاها در طول روايت رمزگشايي مي شود؛ راي به عنوان مخاطب خاص، مسير داستان را از پيش تعيين مي كند و داستان با قطعيت گفتمان او پيش مي رود. در رمزگان معنايي، داستان شامل دلالت هاي ضمني است و ميان عناصر داستان و كنش شخصيت ها و جنبه نمادين آنها ارتباط معنادار وجود دارد. در رمزگان كنشي، روايت شامل يك پي رفت اصلي، شامل گفتگوي آغازين راي و برهمن و همچنين پي رفت هاي فرعي است كه در راستاي بخش هاي سه گانه پي رفت اصلي به كار رفته اند و ميان آنها رابطه اجمال و تفصيل برقرار است. مهم ترين كنش ها در اين رمزگان، ترك و مرگ هستند كه با فضاي سياسي داستان انطباق يافته اند.