هويت، شخصيت و مخاطب: رويكردي شناختي در خوانش رمان باقي‌مانده به‌قلم تام مك ‌كارتي (2005)

مقالۀ حاضر با رويكردي شناختي به تحليل نقادانۀ استعاره‌هاي مفهومي به‌عنوان نمودهاي زباني در متن كه توسط ليكاف و جانسون (1980) ارائه شده است مي‌پردازد. هدف اصلي، نشان‌دادن آن است كه استعاره‌هاي مفهومي محدود به تجربيات جسماني‌شدۀ ذهن نبوده، بلكه عوامل مهم ديگري همچون روابط زماني، مكاني و اجتماعي هر موقعيت يا قالب در شكل‌گيري و كاربرد استعاره‌ها دخيل هستند. بدين منظور، اين مقاله متن ادبي را به‌سبب ايجاد موقعيت‌ها يا قالب‌هاي متعدد در دو بعد متني (شخصيت‌هاي داستان) و فرامتني (خواننده) بستري مناسب براي آزمون يافته‌ها و نظريات زبان‌شناختي مي‌يابد. در ‌اين راستا، نظريۀ قالب‌بنياد بافتي پيتر استاكول (2002) به‌عنوان ساختار روايي متن در روند خوانش و درك متن جهت بررسي مفهوم استعاري هويت و چگونگي نگاشت و دريافت آن توسط شخصيت و خواننده در رمان باقي‌مانده  نوشتۀ تام مك‌كارتي (2005) استفاده مي‌شود. ابتدا كلان‌استعارۀ موجود در داستان در هر بافتي استخراج شده، سپس مطابقت آن با بافت غالب بررسي مي‌شود؛ آن‌گاه مقاله به بعد فرامتني پرداخته و تعامل شناختي خواننده با قالب‌هايي را كه متن رمان فرا‌روي او قرار مي‌دهد تحليل مي‌كند. پژوهش مقايسه‌اي بين استعاره‌هاي مفهومي كه خواننده حين خواندن بدان‌ها مي‌رسد با استعاره‌هاي مفهومي راوي داستان، مقيد‌بودن استعارۀ مفهومي به شرايط بافت يا قالب را اثبات مي‌كند. نتايج پژوهش نشان مي‌دهند كه مفهوم هويت شامل دو نگاشت استعاري متفاوت براي شخصيت و مخاطب است و هركدام به درك متفاوتي از آن مي‌رسند.