سنجش نقش ساختار فضايي كلان‌شهرها در تاب‌آوري زيست‌محيطي كلان‌شهر تبريز با روش فازي ماباك

اهداف: تاب‌آوري شهري طي سال‌هاي اخير به خصوص با شيوع همه‌گيري كرونا و افزايش آلودگي‌هاي زيست‌محيطي به مساله اصلي كلان‌شهرها تبديل شده است. همچنين ناكارآمدي و ضعف عملكردي ساختار فضايي كلان‌شهرها، باعث بروز مشكلات و معضلات محيطي و كاهش تاب‌آوري محيط زيست شهري شده است؛ با اين منظور در اين پژوهش به شناخت نقش و تاثير ساختار فضايي كلان‌شهر تبريز در تاب‌آوري محيط زيست شهري آن پرداخته شد. روش‌شناسي: روش پژوهش از نظر هدف كاربردي و از نظر روش، توصيفي-تحليلي است. محدوده مكاني پژوهش، كلان شهر تبريز و محدوده زماني آن سال‌هاي ۱۳۹۹ و نيمه اول سال ۱۴۰۰ بود. روش جمع‌آوري داده‌هاي پژوهش به صورت ميداني و كتابخانه‌اي و روش تجزيه و تحليل داده‌ها شامل آماره‌هاي تراكم كرنل، تحليل چيدمان فضا، تحليل بيضوي انحراف استاندارد و روش رتبه‌بندي فازي ماباك بود. يافته‌ها: يافته‌هاي پژوهش حاكي از آن است كه شهر تبريز از نظر معيارهاي تعيين ساختار فضايي به صورت تك‌هسته‌اي با تسلط بخش مركزي نسبت به ساير بخش‌ها است؛ بنابراين وضعيت تاب‌آوري محيط زيست شهري در اين بخش مورد اندازه‌گيري قرار گرفت. نتايج حاصل از رتبه‌بندي ماباك فازي نيز نشان داد كه ضريب Q براي مراكز تجاري و صنعتي به ترتيب 0.442 و 0.416 به دست آمد و اين ضرايب نشان‌دهنده تاثير زياد مراكز تجاري و صنعتي بر ميزان تاب‌آوري محيط زيست شهري بود. نتيجه‌گيري: بيشترين آلودگي هوا، ذرات معلق در هوا و ناپايداري محيط زيست در بخش مركزي شهر بيشتر از ساير بخش‌ها است؛ بنابراين ساختار فضايي شهر تاثير زيادي بر ميزان تاب‌آوري محيط زيست شهري دارد.