هوا، اقليم و آب، ميراث نسل‌هاي آينده

شعار روز جهاني هواشناسي سال 2023 «آينده وضع هوا، اقليم و آب در گذر نسل‌ها» انتخاب شده و ناظر بر وضعيتي است كه آيندگان با آن روبرو خواهند بود. يادداشت حاضر بيان مي‌كند كه گرچه تغييرات كمي و كيفي نامطلوب اين سه مؤلفه كه به انضمام مؤلفه خاك پايه‌هاي اصلي امنيت غذايي را تشكيل مي‌دهند ابعاد جهاني داشته و بسياري از مناطق را در بر گرفته است ولي آنچه درجه آسيب كشورها را در مقابل اين تغييرات از يكديگر متمايز مي‌سازد نحوه مديريت و تعادل بخشي بين منابع و مصارف آب و همچنين شيوه اجراي برنامه‌هاي تقابل، تاب‌آوري و سازگاري در مقابل بحران‌هاست. بررسي حاضر در سه محور ياد شده، به آسيب‌هاي وارده بر وضع هوا، آب و اقليم در ايران پرداخته و تأكيد مي‌نمايد كه تغيير اقليم و خشكسالي به تنهايي مسبب بحران‌هاي زيست محيطي نيستند و به خصوص نقش خشكسالي و تغيير اقليم در بروز بحران آب در مقايسه با نقش مديريت منابع و مصارف آب، بسيار كم‌تر ارزيابي مي‌شود و نتيجه‌گيري شده است كه خشكسالي همانند ترسالي يك پديده اقليمي طبيعي، قابل انتظار و تكرار شدني است‌. از تحليل داده‌هاي 120 ساله بارندگي چهار ايستگاه‌ قديمي ايران (اصفهان، بوشهر، تهران و مشهد) چنين نتيجه شده است كه در ايران خشكسالي‌ها با دوام حد‌اقل يك، دو، سه، چهار و پنج سال متوالي، صرف‌نظر از شدت آن‌ها‌، به طور ميانگين هر چهار، هشت، 17، 33 و 40 سال يكبار رخ مي‌دهند. حقيقت اين است كه ثروت آبي كشور همين بارشي است كه ميانگين مكاني آن در گستره كشور بين 140 تا 350 ميلي‌متر در سال‌هاي مختلف نوسان دارد و لازم است اين محدوديت به عنوان پيش‌فرض اصلي چالش‌هاي هوا، اقليم، آب و خاك نسل حاضر و آينده در مد نظر قرار گيرد.