مقايسه كارآيي روش‌هاي هوشمند و آماري در بازسازي داده‌هاي ساعت آفتابي (مطالعه موردي: شرق حوضه درياچه اروميه)

يكي از متغيرهاي هواشناسي كه در مطالعات اقليمي و برآورد تبخيرتعرق اهميت زيادي داشته و عموما داراي خلاهاي آماري نسبتاً زيادي مي باشد، ساعات آفتابي است. در پژوهش حاضر به‌‌منظور باز‌سازي داده‌هاي اين كميت در ايستگاه‌هاي تبريز، سراب، سهند و مراغه در دوره آماري 1369 تا 1398 از روش‌هاي هوشمند رگرسيون ماشين بردار پشتيبان (SVR)، شبكه‌هاي عصبي مصنوعي (ANN) و جنگل‌هاي تصادفي (RF) و روش‌هاي آماري شامل نسبت نرمال (NR)، مختصات جغرافيايي (GC) و ضريب همبستگي وزني (CCW) استفاده شده‌است.براي ارزيابي و مقايسه نتايج از شاخص‌هاي ضريب همبستگي، جذر ميانگين مربعات خطا، ميانگين انحرافات مطلق و دياگرام تيلور استفاده گرديد. نتايج نشان داد كه در حالت كلي، روش‌هاي ANN و مختصات جغرافيايي به ترتيب در بين روش‌هاي هوشمند و آماري، بالاترين دقت را در بازسازي داده‌هاي ساعات آفتابي دارند. در ايستگاه‌هاي تبريز و سهند، روش مختصات جغرافيايي به‌ترتيب با RMSE معادل 1.04 و 1.13 ساعت، در سراب روش SVR با RMSE معادل 1.58 ساعت و در مراغه روش نسبت نرمال با RMSE معادل 1.45 ساعت، بالاترين دقت را در بازسازي داده‌هاي ساعات آفتابي دارند. همچنين روش RF، كمترين دقت را بازسازي داده‌هاي ساعت آفتابي از خود نشان داد. به عنوان يك نتيجه كلي چنين مي‌توان بيان نمود كه در ايستگاه‌هاي تبريز، سراب و سهند، هر دو دسته روش‌هاي هوشمند و آماري دقت تقريباً مشابهي دارند ولي در ايستگاه مراغه، روش‌هاي آماري برآوردهاي دقيق‌تري در بازسازي داده‌هاي ساعات آفتابي دارند.